اختلال گفتار چیست - انواع اختلال گفتار در کودکان

گفتار، فرآیند تولید آواهای مشخصی است که معنا را به شنونده منتقل می کنند. اختلال گفتار به هر شرایطی گفته میشود که بر توانایی فرد در تولید صداهایی که باعث ایجاد کلمات هستند، تاثیر بگذارد. گفتار یکی از اصلی ترین راه هایی است که در آن افراد افکار، احساسات و ایده های خود را با دیگران در میان میگذارند. عمل صحبت کردن نیاز به هماهنگی دقیق بخشهای مختلف بدن از جمله سر، گردن، قفسه سینه و شکم دارد. در این مقاله ، ما به بررسی اختلالات گفتاری و انواع مختلف آن می پردازیم. همچنین علائم، علل، تشخیص و درمان اختلالات گفتاری را پوشش می دهیم.

اختلال گفتار چیست

اختلالات گفتاری بر توانایی فرد در شکل دهی اصوات که به آنها امکان برقراری ارتباط با افراد دیگر را می دهد تأثیر می گذارد. این اختلالات با اختلالات زبان فرق میکنند. اختلالات گفتاری مانع از ایجاد صحیح صدا در گفتار می شود، در حالی که اختلالات زبانی بر توانایی فرد در یادگیری کلمات یا درک آنچه دیگران به آنها می گویند تأثیر می گذارد.  با این حال، هم اختلالات گفتاری و هم اختلالات زبان می تواند انتقال افكار و احساسات فرد به دیگران را دشوار كند.

انواع اختلالات گفتار

اختلالات گفتار ممکن است در هر سنی رخ بدهد. برخی از انواع اختلال گفتار شامل لکنت زبان ، آپراکسی و دیسارتریا است. ما در مورد هر یک از این اختلالات در زیر بحث می کنیم:

لکنت زبان

لکنت زبان به یک اختلال گفتار اشاره دارد که جریان گفتار را قطع می کند. افرادی که لکنت زبان دارند می توانند انواع اختلال زیر را تجربه کنند:

• تکرار:  وقتی اتفاق می افتد که فرد به طور غیر ارادی صداها ، مصوت ها یا کلمات را تکرار کند.
• بلاک:  وقتی اتفاق می افتد که فرد می داند چه می خواهد بگوید اما در صداگذاری کلمات لازم مشکل دارد. بلاک ممکن است باعث شود فرد احساس کند که کلماتش گیر کرده اند.
• امتداد یا کشش: به کشش یا طولانی گفتن اصوات یا کلمات اشاره دارد.

علائم لکنت زبان، بسته به شرایط می تواند متفاوت باشد. استرس ، هیجان یا ناامیدی می تواند باعث شدیدتر شدن لکنت شود. حتی ممکن است برخی افراد متوجه شوند که کلمات یا اصوات خاص می توانند لکنت زبان آنها را بیشتر نشان دهند. لکنت زبان می تواند هم علائم رفتاری و هم علائم جسمی ایجاد کند که همزمان رخ می دهند. از جمله:

• تنش در صورت و شانه ها
• پلک زدن سریع
• لرزش لب
• مشت های گره شده
• حرکات ناگهانی سر

دو نوع اصلی لکنت وجود دارد:

• لکنت رشدی که بر خردسالانی که هنوز درحال یادگیری مهارتهای گفتاری و زبانی هستند، تأثیر می گذارد. عوامل ژنتیکی احتمال ابتلا به این نوع لکنت را به میزان قابل توجهی در فرد افزایش می دهد.
• لکنت عصبی که هنگامی رخ می دهد که آسیب به مغز مانع از هماهنگی مناسب بین مناطق مختلف مغز که در گفتار نقش دارند شود.

آپراکسی

مغز هر عملی را که افراد انجام می دهند، از جمله صحبت کردن، کنترل می کند. بیشتر درگیری مغز در گفتار ناخودآگاه و خودکار است. هنگامی که کسی تصمیم به صحبت می کند، مغز سیگنال هایی را به ساختارهای مختلف بدن که برای تولید گفتار با هم کار می کنند، می فرستد. مغز به این ساختارها دستور می دهد كه چگونه و چه موقع برای ایجاد صداهای مناسب حرکت كنند.

به عنوان مثال، این سیگنال های گفتاری تارهای صوتی را باز یا بسته می کنند، زبان را حرکت می دهند و لب ها را شکل می دهند و حرکت هوا را از طریق گلو و دهان کنترل می کنند.

Apraxia یک اصطلاح عمومی است که به آسیب مغزی گفته می شود که مهارت های حرکتی فرد را مختل می کند و می تواند بر روی هر بخشی از بدن تأثیر بگذارد. آپراکسی گفتار یا همان آپراکسی کلامی، به طور خاص به اختلال در مهارت های حرکتی اشاره دارد که بر توانایی فرد در شکل دادن صحیح صداها تأثیر می گذارد، حتی وقتی که می داند کدام کلمات را می خواهد بگوید.

دیسارتریا

دیسارتریا هنگامی رخ می دهد که آسیب به مغز باعث ضعف عضلات صورت، لب ها، زبان، گلو یا قفسه سینه فرد شود. ضعف عضلات در این قسمت های بدن می تواند صحبت کردن را بسیار دشوار کند.

افرادی که دیسارتریا دارند ممکن است علائم زیر را تجربه کنند:

• لکنت زبان
• من و من کردن
• خیلی آهسته یا خیلی تند صحبت کردن
• آرام و یا بی صدا صحبت کردن
• مشکل در حرکت دهان یا زبان

علائم دیس آرتریا

علائم اختلالات گفتاری بسته به علت و شدت این اختلال بسیار متفاوت هستند. هر اختلال در هر شخصی میتواند علائم متفاوتی داشته باشد.

افراد مبتلا به یک یا چند اختلال گفتار ممکن است علائم زیر را تجربه کنند:

• تکرار یا کشش صداها
• جا انداختن صداها
• اضافه کردن صداها یا هجا به کلمات
• جابجا کردن حروف
• مشکل در تلفظ صحیح کلمات
• تلاش برای گفتن صحیح کلمه یا صدا
• صحبت با صدای خشن و تند
• شل صحبت کردن

دلایل اختلال گفتار

دلایل اختلالات گفتاری می تواند شامل موارد زیر باشد:

• آسیب مغزی به دلیل سکته مغزی یا آسیب دیدگی سر
• ضعف عضلانی
• تارهای صوتی آسیب دیده
• بیماری های تحلیل برنده از جمله پارکینسون، هانینگتون و...
• زوال عقل
• سرطان مربوط به دهان یا گلو
• اوتیسم
• سندرم داون
• مشکل شنوایی

عوامل خطر که می تواند احتمال ابتلای فرد به اختلال گفتار را افزایش دهد شامل موارد زیر است:

• مذکر بودن
• تولد زودهنگام
• وزن کم در هنگام تولد
• سابقه خانوادگی اختلالات گفتاری
• مشکلاتی که بر گوش ، بینی یا گلو تأثیر می گذارد

تشخیص اختلالات گفتاری

یک آسیب شناس گفتار زبان (SLP) یک متخصص درمان است که در زمینه اختلالات گفتاری و زبانی تخصص دارد. متخصص گفتار درمانی فرد را برای پیدا کردن تعدادی از علائم كه نشانگر یك نوع اختلال گفتار است ارزیابی می كند. برای تشخیص دقیق، متخصص گفتار درمانی باید سایر اختلالات گفتاری و زبانی و شرایط پزشکی را رد کند.

گفتار درمانگر تاریخچه پزشکی و خانوادگی فرد را مرور می کند. همچنین بررسی می کند که فرد چگونه لب ها، فک و زبان خود را حرکت می دهد و ممکن است ماهیچه های دهان و گلو را بازرسی کند.

درمان اختلالات گفتاری

نوع درمان به طور معمول به شدت اختلال گفتار و علت اصلی آن بستگی دارد. گزینه های درمانی شامل موارد زیر است:

• تمرین های گفتاردرمانی که بر ایجاد آشنایی با کلمات یا اصوات خاص تمرکز دارد
• تمرینات فیزیکی که بر تقویت ماهیچه هایی که صدا ایجاد می کنند تمرکز دارد

برخی از گزینه های درمانی اختلالات گفتاری را در زیر مطرح می کنیم:

انتخاب هدف

انتخاب هدف برنامه ایست که در آن شخص اصوات یا کلمات خاصی را برای آشنایی با الگوهای گفتار خاص تمرین می کند. نمونه هایی از اهدافی که در این نوع درمان درنظر گرفته میشوند، ممکن است شامل کلمات یا اصوات دشوار باشد که باعث اختلال در گفتار می شوند.

درمان متنی

در این رویکرد، گفتار درمانگر به افراد یاد می دهد که صداهای مختلف را در متن ها، عبارات و کلمات مختلف تشخیص دهند.

تضاد درمانی

کنتراست درمانی شامل گفتن جفت کلماتی است که شامل یک یا چند صدای مختلف در گفتار هستند. برای نمونه "پا" و "ما" یا "گوش" و "دوش"

درمان دهانی

رویکرد درمان دهانی بر بهبود قدرت عضلانی، کنترل حرکتی و کنترل نفس تمرکز دارد. این تمرینات می تواند به فرد در ایجاد تسلط کمک کند، که باعث گفتار نرم تر و طبیعی تر می شود.

دستگاه گوشی

دستگاه های گوش وسایل الکترونیکی کوچک هستند که در داخل کانال گوش جای می گیرند. این دستگاه ها می توانند به بهبود تسلط در افرادی که لکنت دارند کمک کند.

برخی از دستگاه های گوش نسخه ی تغییر یافته صدای فرد را مجدداً پخش می کنند تا به نظر برسد که شخص دیگری همراه آنها صحبت می کند. سایر دستگاه های گوش نویزی ایجاد می کنند که به کنترل لکنت کمک می کند.

دارو درمانی

برخی از اختلالات گفتاری می تواند باعث شود افراد به اختلالات اضطرابی مبتلا شوند. موقعیتهای استرس زا می توانند اضطراب را تحریک کنند و در نتیجه علائم اختلال گفتار بیشتر شود. داروهای اضطراب ممکن است به کاهش علائم اختلالات گفتاری در برخی از افراد کمک کند.

خلاصه

اختلالات گفتاری بر توانایی فرد در تولید صداهایی که باعث ایجاد کلمات می شوند ، تأثیر می گذارد. این اختلالات مانند اختلالات زبانی نیستند، که یادگیری کلمات یا درک صحبت های دیگران را برای فرد دشوار می کند.

انواع اختلال گفتار شامل لکنت زبان ، آپراکسی و دیسارتریا است. علل احتمالی بسیاری برای اختلالات گفتار وجود دارد، از جمله ضعف ماهیچه ها، صدمات مغزی، بیماری های دژنراتیو، اوتیسم و کم شنوایی.

اختلالات گفتاری می تواند بر عزت نفس شخص و کیفیت کلی زندگی او تأثیر بگذارد. با این حال، گفتار درمانی، تمرین های تنفسی و، بعضی اوقات، داروهای ضد اضطراب می توانند به بهبود گفتار و کاهش علائم کمک کنند.