اگر کودک سه ساله شما نمی تواند منظور خود را به درستی بیان کند و دیگران متوجه صحبت های او نمی شوند، باید برای کمک به رشد گفتاری کودک و برطرف شدن مشکل او علاوه بر مراجعه به گفتار درمانگر، تمرین هایی را نیز در خانه با او انجام دهید. اگر در جستجو برای مراکز گفتار درمانی به این مقاله رسیده اید، اینجا کلیک کنید و لیست این مراکز همراه با شماره های تماس و آدرس را مشاهده نمایید.
مبحث اختلالات گفتار و زبان، و درمان این اختلالات به دلیل گستردگی و طبقه بندی های متنوع، میتواند کمی گیج کننده باشد، بنابراین برای فهم موضوع لازم است مقالات زیادی که در این وبسایت در اینباره تدوین شده است را بررسی و متناسب با نیاز خودتان مقاله ی مناسب را انتخاب و مطالعه نمایید.
تمام مقالات مرتبط با گفتاردرمانی در صفحه ی "مقالات گفتار درمانی کودکان" قابل دسترسی و مطالعه است.
خب، پیش از هرچیز لازم است تا با اصطلاحات مرتبط با اختلالات گفتار و گفتار درمانی آشنا شوید. در زیر تعدادی از این اصطلاحات را تعریف کرده ایم:
اختلال زبان و انواع آن
اختلال زبان با اختلال گفتار متفاوت است، اختلال زبان به معنای ضعف در برقراری ارتباط از طریق کلمات، جملات، لحن بیان و زبان بدن است. به این معنا که کودک نمیتواند کلمات را در قالب یک جمله درست و معنی دار بیان کند، یا با کنار هم گذاشتن جملات معنای موردنظر را نمیرساند، گرامر درستی ندارد، یا حتی لحن درستی برای ادای جملات ندارد. کودک دچار اختلال زبان میتواند در فهم صحبت های دیگران نیز دچار مشکل باشد و بطور کلی برقراری ارتباط با دیگران برای ائ امری سخت و طاقت فرسا بنظر برسد. اختلال زبان ممکن است اکتسابی (به دلیل صدمات مغزی از جمله: ضربه مغزی، سکته، تومور و...) یا رشدی (مادرزادی) باشد، که اکثرا کودکان دچار اختال زبان رشدی هستند.
اختلال زبان به دو دسته ی کلی اختلال زبان بیانی و اختلال زبان دریافتی، و تعدادی دسته بندی های کوچک تر تقسیم میشود که در مقالات تخصصی به آنها پرداخته ایم.
اختلال زبان بیانی: در این نوع اختلال کودک در بیان صحبت های خود دچار مشکل میشود و نمیتواند به درستی منظور خود را به دیگران برساند. ممکن است خود کودک از وجود این مشکل آگاه نباشد و نداند که در بیان ذهنیات خود دچار مشکل است.
اختلال زبان دریافتی: در این نوع اختلال کودک در دریافت و درک صحبت ها و منظور دیگران دچار اشکال میشود و نمیتواند به سرعت عادی و به سادگی یک مکالمه را ادامه داده، متوجه منظور طرف مقابل شده و پاسخ مناسب دهد.
اختلال گفتار و انواع آن
اختلال گفتار با اختلال زبان متفاوت است و در این نوع اختلال، کودک در تلفظ اصوات و کلمات دچار اشکال میشود، نه در جمله بندی و استفاده از زبان بطور موثر. برای نمونه خیلی از کودکان در تلفظ حروفی مثل (س، ز، ر، ت و....) دچار مشکل هستند و در بسیاری مواقع این مشکلات با بزرگ تر شدن کودک حل میشود، اما در بسیاری موارد نیز به کمک و دخالت پزشک و گفتاردرمانگر نیاز خواهد بود.
بعضی از انواع اختلالات گفتار عبارتند از:
لکنت زبان: که یکی از آشناترین اختلالات گفتار است، و علاوه بر تکرار و مکث در صحبت کردن، شامل حرکات تیک مانند غیر ارادی نیز میتواند باشد.
دیس آرتریا: در این نوع اختلال شخص بطور نامفهوم، کند و با صدای آهسته صحبت میکند. این اختلال به دلیل آسیب در عصب ها یا عضلات اتفاق می افتد.
اختلال نوک زبانی: این اختلال نیز اختلال آشنایی برای اکثر ماست و با اینکه ممکن است به مرور زمان برطرف شود، حتما باید توسط متخصص گفتار درمانی بررسی شود.
آپراکسی: در این اختلال مسیر ارتباطی بین مغز و عضلات گفتاری د چار اشکال میشود و فرد با اینکه میداند میخواهد چه بگوید اما عضلات او به درستی عمل نمیکنند.
برای درک اطلاعات بیشتر از جدول زیر کمک بگیرید
جدول اصطلاحات (روی عبارات کلیک کنید)
- گفتار درمانی کودکان + تکنیک ها و بازی های آن ها
- اختلال زبان چیست + انواع اختلال زبان
- اختلال گفتار چیست + انواع اختلال گفتار
خدمات گفتار درمانی برای کدام کودک ضروری است؟
رشد گفتاری کودکان در سنین مختلف نشانه های مخصوص به خود را دارد. هنگامی که کودک تازه شروع به حرف زدن میکند در حدود سن ۱ سالگی، تنها قادر است برخی کلمات را به صورت تک کلمه بیان کند. این حالت در سن یک سال و نیم تکمیل‌تر شده و کودک دایره واژگان بیشتری پیدا می کند. در سن ۲ سالگی کودک می تواند از جملات دو کلمه ای برای بیان خواسته های خود استفاده کند. در سن ۳ سالگی دایره واژگان گسترده تر میشود و گفتار کودک با افزایش سن رشد بیشتری پیدا کرده و بهتر خواهد شد. اما در صورتیکه اختلالی در هر کدام از نشانه های رشد گفتاری به وجود آید و کودک را از واضح و روان صحبت کردن دور کند، والدین باید سریعاً نسبت به درمان آن اقدام نمایند.
پرورش زبان کودک ۳ ساله
در سن ۳ سالگیکودک بیشتر صحبت میکند و مسائل را توضیح داده یا به اظهار نظر می پردازد. از این رو از کلمات بیشتری استفاده می کند. همچنین کودک قادر است اشیا را به هم ارتباط داده و درباره آنها صحبت کند. مهارت های های گفتاری و ارتباطی زیر در سن سه سالگی از کودک انتظار میرود:
- دایره واژگان کودک افزایش یافته و قادر است از سه الی پنج جمله در گفتار خود استفاده کند.
- در این سن یک کودک ۳ ساله از حروف اضافه برای توصیف های خود مانند توصیف مکان یا اطراف استفاده می کند (کنار،زیر، بالا و...).
- در سن سه سالگی کودک می تواند حالت‌ها و احساسات منفی خود را توضیح دهد.
- در این سن کودک قادر است تا ۴۰۰ سوال در روز بپرسد.
- حوادث و داستان ها را به راحتی و با قرار دادن جملات کنار هم بیان می کند.
- خیال پردازی های خود را توضیح می دهد.
- بین ۲۵۰ تا ۱۰۰۰ کلمه را می تواند یاد بگیرد.
- کودک ۳ ساله به سوالات ساده پاسخ داده و اسم و فامیل خود را نیز می تواند بگوید.
در کودکان مختلف مهارت های بالا ممکن است زودتر یا دیرتر شکل بگیرد، اما درصورتیکه کودک با مهارت های گفته شده در بالا خیلی فاصله دارد بهتر است با یک متخصص گفتار درمانی مشورت کنید. در سن ۳ سالگی ممکن است کودک در تلفظ کلمات اشتباه کند و این مسئله جای نگرانی ندارد. اما چنانچه کودک نیمی از صحبتهای خود را به درستی بیان نکند و دیگران متوجه صحبتهای او نشوند، بهتر است برای درمان او به گفتار درمانگر مراجعه کنید.
کمک والدین به گفتار درمانی کودک سه ساله
کودک الگوی گفتاری خود را در درجه اول از پدر و مادر و سپس از اطرافیان خود می گیرد. والدین نقش بسیار موثری در رشد گفتار و زبان کودک خود دارند. نحوه صحبت و نوع کلماتی که پدر و مادر به کار می‌برند، در روند رشد گفتاری کودک نقش مهمی ایفا می کند. یکی از روش های مناسب برای کمک به رشد گفتاری کودک آن است که پدر و مادر هنگام انجام کارها با او صحبت کنند و یا در زمان های مشخص برای کودک متناسب با سن او کتاب بخوانند.
همانطور که در قبل هم اشاره کردیم کودک سه ساله تمایل زیادی به حرف زدن دارد. چنانچه پدر و مادر با حوصله به صحبتهای فرزند خود گوش دهند و با او همفکری و همدلی داشته باشند، علاوه بر کمک به رشد گفتاری کودک باعث اعتماد به نفس و رشد نگرش و باورهای او نیز می شوند.
از دیگر راه هایی که موجب بهبود رشد گفتاری و افزایش اعتماد به نفس کودک میشود، نظر خواهی از کودک است. پدر و مادر برای امور مختلف باید نظر کودک خود را پرسیده و نسبت به پاسخ او اهمیت نشان دهند.
از کودک خود سوالات متفاوت بپرسید. این امر باعث تقویت استدلال و تفکر در کودک می شود. برای شروع از سوالات ساده با پاسخ های کوتاه مانند بله و خیر استفاده کنید و سپس سوالاتی مطرح کنید که پاسخ آنها نیاز به توضیح بیشتری داشته باشد تا به این طریق کودک برای صحبت کردن ترغیب شود. مثلا داستانی برای کودک بخوانید و در انتها از او سوالاتی بپرسید. مانند:
- به کدام قسمت داستان بیشتر علاقه داشتی؟
- قهرمان داستان که بود و آیا کار درستی انجام داد؟
- دوست داشتی در داستان جای که بودی؟
- حالا تو داستان را از روی تصاویر تعریف کن
سعی کنید در زمان صحبت کردن کودک در کمال آرامش به او گوش دهید و پس از اتمام صحبتش اگر لازم بود او را اصلاح کنید.
سعی کنید او را در مکالمه ها فعال نگه دارید و چهره به چهره با او صحبت کنید.
افزودن دیدگاه جدید