ویتامین ها، گروهی از مواد مغذی ضروری شناخته شده و مورد نیاز بدن هستند. بدن انسان قادر به ساختن ویتامین ها نیست. می دانیم که ویتامین ها در بدن انرژی تولید نمی کنند ولی برای انجام واکنش های انرژی زا لازمند.
ویتامین ها برای متابولیسم مواد غذایی و اعمال حیاتی بدن و رشد و نمو و تندرستی ضرورت دارند. تغذیه ناقص و رژیم غذایی نامناسب باعث کمبود یا فقدان یک یا چند ویتامین می‌شود و سبب بروز بیماری های مختلف در انسان می شود.
بطور کلی
اگر ماده‌ای دارای ۴ ویژگی زیر بود به آن ویتامین گفته می‌شود:
۱.ویتامین ها مواد عالی هستند که در دو دسته چربی و کربوهیدرات‌ها جای نمی‌گیرند.
۲.در بدن به اندازه کافی سنتز (تولید) نمی‌شوند. (در بدن تنها ویتامین B12 و ویتامین K به مقدار کمی در روده بزرگ توسط باکتری‌ها سنتز می‌شوند.)
۳.برای تولید مثل و رشد و تکامل مورد نیاز هستند.
۴.اگر ویتامین ها به مقدار کافی در بدن حضور نداشته باشند بیماری مخصوص به خود را ایجاد می‌کنند (به عنوان مثال اسکوروی در اثر کمبود ویتامین C ایجاد می‌شود.)
معمولا میوه ها و سبزیجات منابع اصلی ویتامینها هستند.
ویتامینها را به دو دسته مهم، شامل ویتامینهای محلول در آب و ویتامینهای محلول در چربی، تقسیم کرده‌اند.
ویتامین های محلول در آب
- ویتامین های گروه B
- ویتامین C
ویتامین های محلول در چربی
- ویتامین A
- ویتامین E
- ویتامین K
- ویتامین D
فواید, منابع و علائم کمبود ویتامین ها
ویتامین های گروه B
ویتامین B1 (تیامین):
- تبدیل کربوهیدرات و چربی به انرژی
- رشد و تکامل طبیعی
- حفظ کارکرد ( قلب، دستگاه گوارش و عصبی )
- بهبود عملکرد مغز
علائم کمبود ویتامین B1:
- کاهش اشتها
- تحریک پذیری
- خستگی
- کاهش وزن
- ضعف عمومی
- آسیب اعصاب انتهایی دست و پا
- سردرد
- افزایش سرعت ضربان قلب
- حالت تتهوع
- بروز بیماری بری بری
منابع ویتامین B1 :
مواد غذایی ( نخود فرنگی، مغزیات، سویا، اسفناج، نان تهیه شده از آرد کامل، گوشت گاو و جگر ) دارای این ویتامین می باشند.
ویتامین B2 ( ریبوفلاوین )
- آزادسازی انرژی از کربوهیدرات ها
- تبدیل اسید آمینه تریپتوفان به نیاسین
- جذب چربی ها
- محافظت از دستگاه عصبی و حفظ عملکرد غشاءهای مخاطی
- رشد و تکامل طبیعی
علائم کمبود ویتامین B2
- ترک خوردگی و قرمزی لبها
- التهاب مخاط پوشاننده دهان و زبان
- زخم های دهانی
- شقاق گوشه لب و دهان
- گلودرد
- پوسته ریزی و خشکی پوست
- تجمع مایع در غشاءهای مخاطی
- کم خونی
- اشکریزش، خارش و قرمزی چشم ها
منابع ویتامین B2
مواد غذایی مانند:
- مارچوبه و
- بامیه
- شیر و ماست
- گوشت
- تخم مرغ و ماهی
ویتامین B6 ( پیریدوکسین )
- تولید و جذب اسید های آمینه دخالت دارد
- تولید ( آنتی بادی بر ضد عفونت، انسولین، هیستامین و مواد میانجی انتقال دهنده پیام ها بین سلولهای عصبی )
- موثر در درمان بیماریهای ( سندرم پیش از قاعدگی، دیابت بارداری، آسم و افسردگی و در افراد با بیماریهای قلبی - عروقی و سطح خونی بالای هموسیستئن )
علائم کمبود ویتامین B6
- ترک خوردن لب ها
- پوسته ریزی و چربی پوست
- تهوع و اسهال
- علائم کاهش اشتها
- افسردگی و منگی
- ضعف و خستگی
- اضطراب
منابع ویتامین B6
- سیب زمینی
- موز
- مرغ و بوقلمون
- ماهی ( قباد، کفال، آزاد، قزل آلا و تون )
ویتامین B12 ( کوبالامین )
- موثر در تولید گلبولهای قرمز
- بهبوبد کارکرد دستگاه عصبی
- فراوری چربی ها و کربوهیدرات
- رشد و تکامل طبیعی در شیرخواران، کودکان خردسال و نوجوانان
علایم کمبود ویتامین B12
- کم خونی مگالوبلاستی
- آسیب عصبی ( گزگز و مورمور شدن در دست ها و پاها )
- التهاب زبان و دهان
- زوال عقل
منابع ویتامین B12
- جگر
- شیر
- پنیر
- تخم مرغ و غذاهای دریایی
ویتامین بیوتین
۱. تبدیل کربوهیدرات، پروتئین و چربی در بدن
علائم کمبود ویتامین بیوتین
- التهاب و افزایش حساسیت های پوستی
- ریزش مو
- کاهش اشتها
- درد عضلانی
- تهوع
- مشکلات روانی
- کم خونی
منابع ویتامین بیوتین
- بادام
- سویا
- پنیر
- ماهی
- گوشت گاو
- بوقلمون
- قارچ
- گل کلم
- موز
- جگر
- تخم مرغ
- تخمه آفتاب گردان
ویتامین B5 ( اسید پانتوتنیک )
- شکستن چربی ها، کربوهیدرات، پروتئین و اسید های آمینه
- تولید ویتامین B12، هموگلوبین و غشای سلول
علائم کمبود ویتامین B5
- دل درد
- گرفتگی عضلات و خستگی
- التهاب سلولهای عصبی
منابع ویتامین B5
- سیب زمینی
- آووکادو
- قارچ
- ماست
- قلوه
- جگر
- گوشت قرمز
ویتامین فولات
- ساخت DNA و RNA
- رشد و تکامل طبیعی
- ساخت سلولهای جدید
- ساخت هموگلوبین برای تولید گلبولهای قرمز د
- تبدیل اسید آمینه هموسیستئین به متیونین
علائم کمبود فولات
- کم خونی مگالوبلاستیک
- اسهال
- کاهش وزن
- سوزش سردل
- بیماری قلبی عروقی
منابع غذایی دارای فولا
- ذرت شیرین
- اسفناج
- نخود فرنگی
- کلم و گل کلم
- مارچوبه
- سبزیجات سبز تازه
ویتامین C یا اسیدآسکوربیک
- ترمیم بافت ها
- التیام زخم ها
- تولید گلبولهای قرمز و هموگلوبین موثر
- تشکیل کلاژن
علائم کمبود ویتامین C
- بروز بیماری اسکوروی
- لق شدن دندان ها
- پاره شدن غضروف ها
- خونریزی و تورم لثه ها
- کبود شدن پوست یا ایجاد نقاط قرمزی روی پوست
- درد مفاصل و ضعف عضلانی
- عدم بهبودی زخم ها
- خستگی و گاهی افسردگی
منابع ویتامین C
مواد غذایی مانند:
- لیمو ترش
- انبه
- کیوی
- آناناس
- پرتغال
- توت فرنگی
- خربزه
- مارچوبه
- فلفل
- گوجه فرنگی
- گریپ فروت
- کلم بروکلی و گل کلم
- تمشک و سبزیهای تازه
ویتامین E
۱.از موثرترین آنتی اکسیدانهای بدن
۲. کمک به تولید گلبولهای قرمز
۳.مانع از انعقاد خون
۴. جلوگیری از تغییر شیمیایی ویتامین A
علائم کمبود ویتامین E
- مشکلات دستگاه عصبی
- کم خونی که ناشی از کوتاه شدن عمر گلبولهای قرمز است
منابع ویتامین E
این ویتامین در ( جوانه گندم، فندق، بادام، پسته، سویا، دانه آفتابگردان، میگو ) وجود دارد.
ویتامین A
- نقش اساسی در بیناییخصوصا دید در شب
- رشد طبیعی استخوان
- تولید و مثل
- سلامت پوست و غشاهای مخاطی
- رشد دندان ها
علائم کمبود ویتامین A
- خشکی چشم ( گزرفتالمی )
- مشکلات رشد در کودکان
- اخلال در التیام زخم ها
- پوستی خشک و ناصاف ( هیپرکراتوز فولیکولار )
- انسداد فولیکول های مو حالتی شبیه پوست غاز یا پوست وزغ ایجاد می کند و باعث خشکی، پوسته پوسته شدن و زبری پوست می گردد.
منابع ویتامین
- منابع غذایی حیوانی( جگر، تخم مرغ، شیر پر چربی، خامه، کره، پنیر چرب )
- منابع غذایی گیاهی ( سیب زمینی، هویج، اسفناج، فلفل، کلم، کدو تنبل، کدو حلوایی، زردالو، طالبی زرد، انبه )
ویتامین K
- فرایند انعقاد خون
علائم کمبود ویتامین k
- خونریزی از دهان
- خونریزی مجاری ادراری و تناسلی
- خونریزی معده
- خونریزی روده ها
- خونریزی پوست
منابع ویتامین K
- مواد غذایی از قبیل جگر، پنیر، شیر و زرده تخم مرغ
- سبزیجات دارای برگ های پهن سبز رنگ، چای سبز، اسفناج، شلغم، گل کلم، کلم پیچ، مارچوبه و کاهو و ریحان و آویشن, شاهی,روغن سویا,نخود سبز
ویتامین D
- افزایش قدرت و هماهنگی عضلات
- پیشگیری از بروز بیماریهایی مانند راشیتیسم در کودکان
- به رشد و استحکام استخوانها
- رشد سلولها
علائم کمبود ویتامین D
- بزرگی جمجمه
- زائده های دکمه مانند بر روی ستون فقرات
- برجستگی سینه
- پهن شدن مچ دست و پا
- کاهش تراکم استخوانی
- دردهای شدیدی در قسمت پا و کمر
منابع ویتامین D
- آفتاب
- منابع گیاهی:غلات و برخی سبزیجات و میوه جات.
- منابع حیوانی:كره، روغن كبد ماهی، زرده تخم مرغ ، خامه ، جگر ٬ ماهی ساردین
افزودن دیدگاه جدید