مهدکودک برای کودکان بیش فعال در تهران

در این مقاله سعی می کنیم ابتدا درباره بیش فعالی صحبت کنیم و سپس موسسه فرزندان برتر که اولین مرکز آموزش و درمان همزمان بیش فعالی (ADHD) در ایران مخصوص ۳ تا ۷ سال هست صحبت می کنیم.

بیش فعالی چیست؟

بیش فعالی با بیش از حد فعالیت فیزیکی یا ذهنی مشخص می شود که می تواند به صورت ناتوانی در ثابت ماندن، صحبت کردن بیش از حد یا اعمال تکانشی ظاهر شود، که اغلب فراتر از آن چیزی است که معمولاً در افراد هم سن یا سطح رشد مشاهده می شود. این وضعیت معمولاً با اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) همراه است، اما می تواند به عنوان یک ویژگی رفتاری مستقل نیز وجود داشته باشد. افرادی که رفتار بیش فعالی از خود نشان می دهند، اغلب برای تعدیل سطح فعالیت خود برای مطابقت با تنظیمات یا نیازهای مختلف تلاش می کنند، که منجر به اختلالات قابل توجهی در عملکردها و تعاملات روزانه آنها می شود. علت بیش فعالی پیچیده است و شامل ترکیبی از عوامل ژنتیکی، عصبی زیستی و محیطی است که بر مکانیسم های تنظیمی سیستم عصبی مرکزی تأثیر می گذارد. بیش فعالی علیرغم چالش هایی که ارائه می دهد، صرفاً یک نقطه ضعف نیست. در زمینه های خاص، این افراد ممکن است خلاقیت و انرژی قابل توجهی از خود نشان دهند که در صورت مدیریت صحیح می تواند مفید باشد.

بیش فعالی یک وضعیت یکپارچه نیست، بلکه طیفی است که شدت و تظاهرات آن در بین افراد بسیار متفاوت است. اغلب به عنوان یک مشکل رفتاری یا نظم ضعیف به اشتباه درک می شود، اما در واقعیت، بیش فعالی ریشه در رشد عصبی و عملکرد مغز دارد. این وضعیت در کودکان بسیار کوچک قابل مشاهده است و با تداوم و شدت آن از رفتار معمولی متمایز می شود. برای افراد مبتلا، بیش فعالی چیزی نیست که بتوانند به راحتی آن را کنترل کنند یا بدون مداخلات مناسب «بیش از حد» رشد کنند. درک این موضوع برای تقویت همدلی و توسعه راهبردهای موثر برای حمایت از افراد دارای تمایلات بیش فعال بسیار مهم است.

راه های تشخیص بیش فعالی

تشخیص بیش فعالی شامل مجموعه ای از مشاهدات و مراحل تشخیصی است تا اطمینان حاصل شود که رفتارهای مشاهده شده با تمایلات بیش فعالی سازگار است نه انفجارهای گاه به گاه انرژی یا پاسخ های استرس. روش اصلی تشخیص از طریق مشاهده رفتاری است که معمولاً توسط والدین، معلمان و ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی انجام می شود که در موقعیتی هستند که رفتار فرد را با رفتار همسالان خود مقایسه کنند. این مشاهدات بر فرکانس، شدت و تناسب سطوح فعالیت در تنظیمات مختلف متمرکز است. علائم رایج عبارتند از: ناتوانی در نشستن، مشکل در انجام فعالیت‌های بی سر و صدا و عمل بدون توجه به عواقب.

ارزیابی های حرفه ای نیز در تشخیص بیش فعالی بسیار مهم است. اینها ممکن است شامل ارزیابی‌های روان‌شناختی، پرسش‌نامه‌های رفتاری و گاهی آزمایش‌های عصبی رشدی برای رد سایر شرایط باشد. مقیاس‌های رتبه‌بندی استاندارد شده مانند مقیاس کانرز یا مقیاس رتبه‌بندی ADHD معمولاً ابزارهایی هستند که به تعیین کمیت علائم و مقایسه آنها در محیط‌های مختلف مانند خانه و مدرسه کمک می‌کنند. علاوه بر این، مصاحبه با والدین و معلمان می تواند بینش های انتقادی را در مورد اینکه چگونه رفتار فرد بر زندگی روزمره آنها تأثیر می گذارد، ارائه دهد.

چک لیست های مشاهده ای ابزار مفید دیگری برای تشخیص بیش فعالی است. این چک لیست ها را می توان برای محیط ها و گروه های سنی مختلف تنظیم کرد و روشی ساختاریافته برای نظارت بر رفتارهای خاص مرتبط با بیش فعالی ارائه می دهد. علاوه بر این، وظایف عملکرد مداوم (CPTs) را می توان برای اندازه گیری توانایی فرد در حفظ توجه و مهار اقدامات تکانشی در طول یک دوره به کار برد، که می تواند نشان دهنده بیش فعالی باشد. تشخیص بیش فعالی نیازمند رویکردی چند وجهی است که مشاهدات ذهنی را با اندازه گیری های عینی ترکیب می کند تا درک جامعی از رفتارها و چالش های فرد به دست آورد.

عواقب عدم درمان بیش فعالی

عدم توجه به بیش فعالی می تواند منجر به طیفی از پیامدهای نامطلوب شود که بر رشد آموزشی، اجتماعی و عاطفی تأثیر می گذارد. از نظر تحصیلی، کودکان بیش فعال ممکن است با سازماندهی وظایف، پیروی از دستورالعمل ها و تکمیل تکالیف مدرسه دچار مشکل شوند که می تواند منجر به عملکرد ضعیف تحصیلی و کاهش فرصت های آموزشی شود. این کشمکش‌های تحصیلی اغلب نه از فقدان هوش یا توانایی، بلکه از ناتوانی در تمرکز و کنترل رفتار تکانشی که در فرآیندهای یادگیری اختلال ایجاد می‌کند، ناشی می‌شود.

از نظر اجتماعی، بیش فعالی درمان نشده می تواند توانایی کودک در ایجاد و حفظ دوستی ها را مختل کند. رفتارهای تکانشی و اغلب مزاحم مرتبط با بیش فعالی ممکن است توسط همسالان به اشتباه درک شود و منجر به طرد اجتماعی یا تعارض شود. این می تواند منجر به احساس تنهایی و اعتماد به نفس پایین شود که عوامل خطر مهمی برای ایجاد مشکلات روانی مانند اضطراب و افسردگی هستند. علاوه بر این، بدون مداخله مناسب، افراد دارای رفتار بیش فعال ممکن است مهارت های اجتماعی لازم مانند همدلی، صبر و همکاری را که برای روابط بین فردی مادام العمر حیاتی هستند، توسعه ندهند.

از منظر عاطفی، بازخورد مداوم در مورد رفتار مخرب آنها می تواند بر روی خودانگاره و ثبات عاطفی افراد بیش فعال تأثیر منفی بگذارد. آنها ممکن است دائماً به خاطر اعمالی که کنترل آنها برایشان دشوار است مورد انتقاد یا تنبیه قرار گیرند که منجر به ناامیدی، عصبانیت و اعتماد به نفس پایین شود. علاوه بر این، استرس ناشی از ناتوانی در برآورده کردن انتظارات در مدرسه یا محیط های اجتماعی می تواند انباشته شود و منجر به اضطراب و افسردگی شود. بنابراین، پرداختن به بیش فعالی نه تنها به مدیریت رفتارهای آنی کمک می کند، بلکه نقش مهمی در جلوگیری از آبشاری از پیامدهای عاطفی و روانی ثانویه دارد.

انواع بیش فعالی

بیش فعالی به اشکال مختلف ظاهر می شود که اغلب بر اساس زمینه ای که در آن رفتارها رخ می دهد و علائم همراه آن طبقه بندی می شود. یکی از انواع رایج اختلال بیش فعالی کمبود توجه (ADHD) است که در آن بیش فعالی با بی توجهی و تکانشگری ترکیب می شود. این فرم شاید شناخته شده ترین و مورد تحقیق ترین شکل باشد که با الگوهای رفتاری سازگار در موقعیت ها و موقعیت های مختلف مشخص می شود. نوع دیگری از بیش فعالی می تواند در پاسخ به عوامل محیطی یا استرس رخ دهد که رفتار موقعیتی تری را نشان می دهد که ممکن است سازگار نباشد اما در پاسخ به محرک های خاص رخ می دهد.

همچنین مواردی وجود دارد که بیش فعالی علامت ثانویه سایر بیماری های عصبی یا روانی مانند اختلالات طیف اوتیسم یا اختلالات اضطرابی است. در چنین مواردی، رفتارهای بیش فعال ممکن است با علائم متمایز دیگری مرتبط با وضعیت اولیه همراه باشد. شناسایی نوع بیش فعالی برای درمان مؤثر بسیار مهم است، زیرا نوع رویکردها و مداخلات درمانی را تعیین می کند که بیشترین سود را خواهند داشت.

برخی از محققان طبقه بندی بر اساس ویژگی های غالب بیش فعالی مانند بیش فعالی جسمی، بیش فعالی ذهنی یا مختلط را پیشنهاد می کنند. افراد بیش فعال فیزیکی افرادی هستند که عمدتاً حرکات بیش از حد نشان می دهند، در حالی که افراد بیش فعال ذهنی ممکن است افکار طاقت فرسا و ناتوانی در آرام کردن ذهن خود را تجربه کنند. نوع مختلط شامل بیش فعالی جسمی و ذهنی است که چالش پیچیده ای را برای مدیریت و مداخله ارائه می دهد.

تأثیر مهدکودک بر بیش فعالی کودکان

نقش مهدکودک در رشد کودکان مبتلا به بیش فعالی چندوجهی است و چالش ها و فرصت هایی را برای مدیریت این بیماری فراهم می کند. تنظیمات آموزشی ساختاریافته مانند مهدکودک می‌تواند محیط کنترل‌شده‌ای را ارائه دهد که در آن رفتارهای بیش‌فعالی را می‌توان به طور مثبت از طریق فعالیت‌های سازمان‌یافته و روتین‌های منظم هدایت کرد. این تنظیمات همچنین فرصتی را برای کودکان فراهم می کند تا در تعاملات اجتماعی شرکت کنند که توسط مربیانی که برای رسیدگی به نیازهای رفتاری مختلف آموزش دیده اند، نظارت و هدایت می شوند.

با این حال، انتقال به مهدکودک می تواند به ویژه برای کودکان بیش فعال چالش برانگیز باشد، زیرا شامل سازگاری با محیط جدیدی است که مستلزم توجه مداوم و پایبندی به قوانینی است که ممکن است مغایر با تمایلات طبیعی آنها باشد. برای برخی، محیط ساختاریافته مهدکودک با ایجاد مشارکت مداوم و مرزهای روشن به کاهش رفتارهای بیش فعال کمک می کند. مربیان نقش مهمی در این جنبه ایفا می کنند، زیرا درک و راهبردهای آنها برای مدیریت بیش فعالی می تواند بر توانایی کودک برای سازگاری و رشد تأثیر بگذارد.

در مقابل، برای دیگران، خواسته های مهدکودک می تواند علائم بیش فعالی را تشدید کند، اگر به درستی مدیریت نشود. موفقیت مهدکودک در حمایت از کودکان بیش فعال تا حد زیادی به در دسترس بودن مداخلات متناسب با نیازهای فردی بستگی دارد. تکنیک هایی مانند وقفه های حرکتی، فعالیت های یادگیری لمسی، و توجه شخصی نشان داده شده است که در درگیر کردن کودکان بیش فعال در محیط های آموزشی موثر است و در نتیجه تجارب یادگیری و نتایج رفتاری آنها را افزایش می دهد.

علاوه بر این، محیط های آموزشی دوران کودکی برای تشخیص و مداخله زودهنگام بسیار مهم هستند. تعامل منظم با معلمان و همسالان می تواند به شناسایی زودهنگام رفتارهای بیش فعال کمک کند، و تنظیمات آموزشی می تواند به عنوان مجرای برای اجرای استراتژی های مداخله زودهنگام عمل کند که می تواند اثرات طولانی مدت بیش فعالی را کاهش دهد. بنابراین، تأثیر مهدکودک بر کودکان مبتلا به بیش فعالی به طور قابل توجهی تحت تأثیر این است که چگونه محیط آموزشی به نیازهای منحصر به فرد آنها پاسخ می دهد.