درمان اختلال پردازش شنوایی و بد شنوایی در کودکان

درمان اختلال پردازش شنوایی و بد شنوایی در کودکان، دغدغه جدی خانواده های بسیاری است اما به دلیل شواهد خاص چنین مشکلاتی، ممکن است زمان طلایی درمان با تاخیر مواجه شود. والدین عزیز با مطالعه این متن، میتوانند آگاهی خویش را دوچندان کنند و کیفیت زندگی فرزندشان را نیز بهبود بخشند. مطمئنا هر گونه نقص و اختلال در شنیدن، علاوه بر احساس ضعف در مهارت های مختلف، اعتماد به نفس کودک را نیز قربانی می کند بطوری که در آموزش و تحصیل نیز نتایج شایانی دست نمی دهد. 

قدرت شنیداری، اعجاز توانمندی انسان

قدرت شنیداری کمک می کند شخص اصوات مختلف را دریافت کرده و با رمزگشایی از آنها، زندگی روزمره با کیفیتی را تجربه کند. در صورتی که مشکلات یا اختلالاتی در زمینه پردازش شنیداری احساس شود، می تواند محدودیت های جدی را به وجود آورد.

انسان با زبان و کلام خویش، ارتباطات موثری را شکل می‌دهد و می‌تواند تعاملات خویش را در جنبه‌های زندگی شخصی و اجتماعی شکل دهد. اگر شخصی در شنیدن کلام و اصوات نقص داشته باشد، درک نیز به درستی صورت نمی گیرد. 

اختلال پردازش شنوایی به عقیده برخی مشکلی است که گاهی، موانع جدی بر درک دقیق و جامع پدید آورد، علت این اتفاق بی ارتباط با عدم تفکیک واژه ها نیست به طوری که جملات ممکن است، معنای خویش را از دست بدهند. در ادامه بیشتر به علائم و راهکارهای موثر بر اختلال پردازش شنوایی اشاره می‌شود.

منظور از اختلال پردازش شنوایی چیست؟

مغز انسان برای شناسایی و تفسیر محرک های صوتی، وظایفی را به عهده گرفته است و به عنوان یکی از پایگاه‌های دریافت کننده تکانه‌های عصبی و اصوات محیطی عمل می‌کند. جالب آنکه انسان برخلاف سایر موجودات از این قابلیت بهره مند است و ارتباطات خویش را متمرکز می کند.

زبان و گفتار بسیار حائز اهمیت هستند، بنابراین باید توانست واج ها و کلمات را به درستی تشخیص داد اما محدودیت‌هایی نیز ممکن است احساس شود. 

اختلال پردازش شنوایی این روند درک موثر را کمرنگ میکند، شاید تعجب کنید افراد درگیر گاهی در شرایطی که صدا بلند و واضح نیز هست نمی توانند به درستی معنا و مفهوم را درک نمایند به طوری که در مواردی واکنش‌های تمسخر آمیز نیز نشان می دهند.

اما مشکلات ثانویه تنها محدود به همین جا نیست بلکه تمرکز و توجه نیز کاهش می یابد، علاوه بر آن که حافظه شنیداری ضعیف نیز موجب اختلالاتی مانند نقص در به خاطر سپردن اطلاعات شفاهی میشود.

این گروه کودکان اگرچه در ابتدا مسیر ممکن است، این نواقص را جدی نپندارد اما با ورود به مراحل بالاتر زندگی مانند مدرسه، نتایج ملموس تر هستند به طوری که عملکرد تحصیلی پایین می تواند اعتماد به نفس را نیز قربانی کند علاوه بر آنکه با آزار و اذیت همکلاسی ها نیز مواجه شد.

برخی دانش آموزان درگیر به دلیل اشتباه درک توالی‌های واج ها، مشکلاتی را در توسعه واژگان و درک زبان احساس می کنند که خود را در توانمندی خواندن و مهارت کلامی به نمایش می گذارند.

اجرای دستورالعمل های چند مرحله ای نیز به سختی صورت می‌گیرد که بی‌ارتباط با نقص در پردازش اطلاعات نیست، شخص درگیر نیز ممکن است با احساس ضعف مواجه شود به طوری که هیجانات درونی را به شکل خشم و ناامیدی و عصبانیت به نمایش می‌گذارد.

مهمترین علت اختلال پردازش شنوایی

تاکنون تحقیقات علمی نتوانسته علت دقیق وقوع اختلال پردازش شنوایی را در برخی کودکان اثبات کند اما نباید نقش ژنتیک را از یاد برد، متاسفانه در بسیاری از کودکان به دلیل نداشتن شواهد ملموس این مشکل پنهان می‌ماند و تشخیص دقیق مدت ها به تعویق می‌افتد.

برخی نیز معتقدند که اختلال پردازش شنوایی یکی از خصوصیات دیگر مشکلات مانند نارساخوانی، اختلال نقص توجه و اختلال طیف اوتیسم و یا اختلال در رشد است و نیاز بوده که این مشکلات در مرکز توجه درمان قرار گیرند، بنابراین قبل از هر گونه گمانه‌زنی و مشورت با افرادی که صلاحیت ندارند با پزشک متخصص مشورت کنید.

اهمیت تشخیص مشکلات شنوایی

ناشنوایی یکی از مشکلات نه چندان غیر معمول است که حال گریبانگیر افراد بسیاری شده است. در گذشته افراد درگیر بسیار بیشتر بودند اما حال علم و خدمات درمانی به کمک آمده است تا با روش‌های جایگزین، امیدواری بسیاری را فراهم کرد، سمعک، جراحی و کاشت حلزون از جمله راهکارهای موثر برای کم شنوایی و ناشنوایی هستند.

انسان با قابلیت های بسیاری متولد می شود اما برای تشخیص سلامت شنیداری ممکن است چالش‌های احساس شود، با توجه به اینکه گوش ها به شکل نامحسوس در پشت سر قرار دارند و ممکن است قضاوت را سخت‌تر کند، چنین عضوهایی بسیار آسیب پذیر هستند.

شاید تعجب کنید که بیش از ۸۰ درصد افراد درگیر کم شنوایی به دلیل محافظت های بی احتیاط گونه، دچار چنین نقصی شده اند.

بد شنوایی و اختلال پردازش شنیداری چه تفاوتی دارند؟

شنوایی از قدرتمند ترین حواس انسان است که از این طریق می تواند نه تنها با اطرافیان به اشتراک افکار، ایده ها و احساسات بپردازد بلکه زندگی روزمره با کیفیتی را نیز تجربه کند. متخصصان همواره تاکید بر بدشنوایی به عنوان نوعی از اختلال پردازش شنوایی دارند.

هرگونه نقص در قدرت شنیداری می تواند بر عملکرد این سیستم قدرتمند تاثیر منفی بگذارد به طوری که تمایز و تفکیک شنیداری، مکان یابی منابع اصوات، درک کلام و تشخیص دقیق گفتار در محیط پر سر و صدا به سختی صورت گیرد.

لزوم شناخت اختلالات شنیداری به ویژه بد شنوایی و اختلال پردازش شنیداری زمانی روشن میشود که شخص بداند نه تنها درک اصوات، بلکه سایر مهارت های کاربردی مانند یادگیری مهارت های اجتماعی و درک نیز دچار نقص جدی می شوند و فرد نمی تواند مانند سایرین کیفیت بالایی از زندگی را تجربه کند و با احساسات مختلفی مانند خشم و ناامیدی و سرخوردگی نیز دست و پنجه نرم خواهد کرد.

تفاوت کودکان نرمال با گروه درگیر اختلال پردازش شنیداری

نقص در پردازش و تفسیر اطلاعات محیطی ملموس ترین ویژگی گروه درگیر اختلال پردازش شنیداری است به طوری که قادر نیستند برخی از افراد، کلمات مشابه را تشخیص دهند و در صورتی که اصوات بلند و واضح نباشد واکنشهای بی ربط و خنده دار را نشان می دهند. 

در بین عموم مردم و پزشکان متخصص از اسامی مختلفی برای تفهیم بهتر اختلال پردازش شنوایی استفاده می شود که می توان به مواردی مانند نقص در درک شنوایی، مشکل درک شنوایی، اختلال عملکرد شنوایی مرکزی، ناشنوایی مرکزی و زبان پریشی شنیداری یا واژه کری اشاره کرد.

دلایل پنهان در پشت صحنه برای ابتلا به اختلال پردازش شنیداری

در عصر حاضر انسان با بمباران اطلاعاتی مواجه است در صورتی که نتواند آنها را به درستی دریافت، پردازش و درک کند. مطمئنا موفقیتی نیز حاصل نمی شود علاوه بر آن که نیاز به مهارت های دیگری مانند توجه و حافظه نیز هست.

متاسفانه مشکلات خاصی مانند اختلال پردازش شنیداری می تواند تمامی وجوه زندگی را تحت تاثیر قرار دهد به طوری که فرد اگرچه از نظر ظاهری نرمال و سالم به نظر می رسد اما به دلیل ناتوانی در پردازش، رفتارهای خاص و تمسخر آمیز را به نمایش میگذارد، متاسفانه علی رغم پیشرفت روز افزون علم و تکنولوژی علت دقیق این اختلال مشخص نشده است اما باید پذیرفت در جامعه افراد درگیر با مشکلاتی مانند اختلال توجه، اوتیسم، اختلال یادگیری، اختلال رشد فراگیر، مشکلات خواندن شیوع بالاتری دارد.

تشخیص اختلال پردازش شنوایی

اختلال پردازش شنوایی مختص تنها امروز و دیروز نیست بلکه ممکن است در گذشته بدلیل ناشناس ماندن، سلامت میلیون‌ها نفر قربانی ناآگاهی شده باشد. بنابراین برای درک این موضوع بحث برانگیز نیاز است معیارهای تشخیصی را به درستی شناخت البته باید پذیرفت تنها یک رفتار ثابت در افراد درگیر وجود ندارد بلکه مجموعه ای از شواهد میتواند زنگ خطر هشدار دهنده را به صدا درآورد از جمله:

• شخص به سختی می تواند چندین دستورالعمل شفاهی را پیگیری نماید.
• تکرار گفته ها، یکی از درخواست های رایج در بین این گروه کودکان است که ممکن است اطرافیان را آزرده خاطر کند.
• حضور در مکالمات گروهی و یا تمرکز بر رابطه کلامی چندین نفره به سختی ممکن است.
• سر و صدای پس زمینه یا شنیدن صداهای بلند ناگهانی می تواند تمرکز شخص را به راحتی بگیرد.
• جزئیات به سختی در ذهنشان ثبت می‌شوند که بی ارتباط با حافظه شنیداری نه چندان قدرتمند نیست.
• نباید نارساخوانی را از خصوصیات این گروه فراموش کرد.
• حتی واکنش مناسبی نسبت به صحبت طرف مقابل در بسیاری از افراد صورت نمی گیرد.
• برای شناخت منبع صدا و یا کلام شخص چالش هایی وجود دارد.
• به دلیل عکس العمل نامناسب نسبت به گفته های اطرافیان، گاهی احساس ناامیدی و خشم درونی احساس میشود.

زمان تشخیص اختلال پردازش شنوایی

یکی از سوالات پرتکرار خانواده‌ها زمان تشخیص اختلال پردازش شنوایی است. پزشکان معتقدند اگر چه ضعف‌هایی در شناسایی چنین مشکلاتی قبل از۷ سالگی وجود دارد اما باید زنگ خطر های هشدار دهنده بر مهارت های ارتباطی را جدی گرفت. 

اگر فرزندتان شواهدی از سردرگمی و ناکامی در شکل‌گیری ارتباطات را نشان می دهد، می تواند نشان دهنده وجود چنین مشکلی باشد البته همپوشانی خصوصیات دیگر بیماری ها نیز ممکن است تشخیص دقیق را چالش‌برانگیز کند به طور مثال باید مشکلات حافظه ضعیف را نام برد که برخی با تشخیص اشتباه سبب تعویق در درمان و بهبودی می‌شوند.

اختلال پردازش شنوایی هیچ ارتباطی با ناتوانی ذهنی ندارد و علت وقوع این اتفاق توسط روانشناسان و متخصصان اطفال به خانواده‌ها شرح داده میشود.

راهکارهای درمانی موثر برای اختلال پردازش شنوایی

گفتار درمانی می تواند تاثیر بسزایی بر بهبود علائم ناشی از اختلال پردازش شنوایی کودکان، بر جای بگذارد. در جلسات منظم، متخصصین برنامه‌ای مدون تنظیم می‌کنند تا کودکان بیاموزند مهارت های ارتباطی و درک زبان را بهبود بخشند که موجب تمرکز بر شنیدن واژه ها، توجه و کلمات می‌شود و مکالمات اثربخشی صورت گیرد و حتی میتوان از صدای پس زمینه نیز چشم‌پوشی کند.

خانواده‌ها نباید زمان و انرژی خود را صرف ناامیدی و نگرانی کنند، یادگیری واژگان جدید و تکمیل الگوی کلامی می تواند راهکاری مثمر ثمر باشد تا پیامدهای ناشی از اختلال پردازش شنیداری کاهش یابد.

کم کم کودک می‌آموزد حافظه شنوایی خویش را قدرتمند به کار گیرد و شاهد اثرات منفی بیماری نیز نباشد. کمبود اطلاعات معنادار گاهی در اثر چنین مشکلاتی، پیامدهای بسیاری به همراه دارد. مشاوره با روانشناسان نیز می تواند کوله بار غم را از دوش خانواده و کودک رها کند به طوری که راهکارهای مقابله با این ضعف را بیاموزند، البته نباید استفاده از برنامه‌های مداخله گرانه آموزشی را نیز از یاد برد که متمرکز بر نهادینه کردن تمرکز شنیداری هستند به طوری که کودک، زمان بهینه ای را برای خواندن برنامه درسی و یا درخواست کمک از معلم استفاده کند.

چگونه می توان به کودکان درگیر  اختلال پردازش شنوایی کمک کرد؟

اختلال پردازش شنوایی می‌تواند محدودیت‌های جدی برای کودک و خانواده، فراهم کند به طوری که پیگیری برنامه های روزمره نیز با دشواری صورت گیرد اما خوشبختانه حال با همکاری موثر روانشناسان، شنوایی شناسان، پزشکان و متخصصان اطفال، متخصصان گوش و حلق و بینی و غیره نتایج شایانی در بهبود کیفیت زندگی گروه درگیر به دست آمده است اما مطمئنا پشتیبانی خانواده و دوستان می تواند بازدهی را چندین برابر افزایش دهد.

استفاده از دستورالعمل های یک مرحله‌ای ساده، می تواند به درک بهتر کمک شایانی کند.

باید بیاد داشت، استفاده از لحن آرام و اثربخش به توجه و تمرکز بهتر منجر می شود.

آرامش محیط و نبود هیجانات مختلف مانند استرس و اضطراب می تواند کیفیت گفتگو را نیز افزایش دهد.

صبر و شکیبایی و حوصله علاوه بر اینکه به تمرکز بهتر کودک منجر می شوند، کمک می کند رفتار آرام بخش را نیز بیاموزند.

رابطه احتمالی وجود اختلال پردازش شنوایی و کودکان درگیر اوتیسم

جامعه بزرگی از کودکان درگیر اوتیسم از اختلال پردازش شنوایی نیز رنج می برند، اگرچه تاکنون علت این اتفاق به درستی روشن نشده است اما متخصصان نیز معتقدند نقص هایی در هیپوکامپ که مسئول پردازش اطلاعات شنوایی است، منجر به چنین محدودیت‌های شنیداری شده است البته نباید نظر دیگر محققان که تاکید بر سرعت پردازش شنوایی کودکان درگیر اوتیسم دارند را از یاد برد.

از مهم ترین شواهد اختلال اوتیسم نداشتن توجه و تمرکز است بنابراین مشکلات شنیداری مانند اختلال پردازش شنوایی چندان دور از ذهن نیست به طوری که گروه درگیر نمی‌توانند  تمرکز طولانی مدت داشته باشند.

سبک زندگی و مشکلات شنوایی

حال در قرن بیست و یکم تحولات عظیمی در سبک زندگی بشر به وجود آورده است و بسیاری از والدین را نگران کرده است. حال سوال این بوده که شرایط نامناسبی محیطی از نظر تکنولوژی و حضور وسایل مختلف، تاثیری بر قدرت شنوایی فرزندشان داشته است یا نه؟

مطمئنا نمی توان منکر تاثیر مواردی مانند سیگار کشیدن، نوشیدن مشروبات الکلی و دیر بیدار ماندن بر آسیب‌های شنوایی شد، حتی حضور در محیط‌هایی که همواره سر و صدای مختلف مانند ترقه، موسیقی راک و … شنیده می شود نیز خطرناک است.

کاهش شنوایی ناشی از صدا در اثر عفونت گوش و یا حضور مواد موم مانند در کانال گوش، متفاوت از این نوع اختلال است البته ممکن است فرد به دلیل درک نادرست کلمات نتواند پاسخ مناسب ارائه دهد و مشکل برقراری ارتباط داشته باشد. 

خوشبختانه حال پزشکان برای نوزادان تازه متولد شده نیز تست ها و آزمایش های مختلفی را الزامی می‌دانند تا از سلامت شنیداری مطمئن شوند.

استفاده از سمعک و کاشت حلزون برای گروه خاصی مناسب است تا محدودیت‌های شنیداری را کمتر کند.

خانواده باید بدانند این خطر آسیب به سلامت شنیداری تنها محدود به دوران کودکی نیست بلکه آسیب به سر، وجود سر و صدای بلند، مصرف داروهای خاص، عفونت‌های ویروسی همواره می‌تواند بیماری های شنوایی را پدید آورد.

غربالگری شنوایی یک خدمت ارزشمند است تا بتوان عملکرد افراد را قضاوت کرد، مطمئناً از انواع اختلالات اجتماعی، رفتاری- زبانی و یادگیری نیز پیشگیری می‌کند.

شما نیز به یاد داشته باشید هر گونه اختلال یا بیماری در اثر عدم تشخیص و ناکارآمدی درمان می تواند ماندگار شود و کیفیت زندگی را کاهش دهد علاوه بر آن که آزار و اذیت هم سن و سالان بسیار آزار دهنده خواهد بود.

مروری بر تجربه کودکان درگیر اختلال پردازش شنوایی

قدمت بررسی اختلال پردازش شنوایی نزدیک به نیم قرن است، اگرچه نمی‌توان یک تعریف جامع برای این مشکل داشت اما محدودیت‌های واضحی را برای سلامت شنیداری پدید می آورد، به طوری که برای پردازش اطلاعات شنوایی، چالش‌های احساس می‌شود و به عبارت ساده‌تر فرد می‌تواند بشنود اما قادر به درک درست مفاهیم نیست و یا سرعت پردازش اندک است.

تخمین زده می شود که ۲ تا ۳ درصد کودکان با این مشکل دست و پنجه نرم می‌کنند. تجربه بسیاری از آنها بدین شکل است:

• برای شنیدن در محیط های پر سر و صدا محدودیتهای جدی دارم.
• دیگران همواره از صحبت‌های من دچار سوءتفاهم می شوند.
• همواره از اطرافیان، درخواست تکرار جملات و عبارات را دارم.
• در صورت وجود چندین دستورالعمل متوالی نمی‌توانم آنها را به درستی پیگیری کنم.
• تشخیص ارتباط گفتاری مشابه برای من گاه ناممکن است.
• واکنش بسیار نسبت به محرک های شنوایی بیرون انجام می دهم.
• برای حضور در جمع های مختلف، احساس ضعف دارم با توجه به اینکه فهم داستان و محور گفتگو به سختی صورت می گیرد.
• نویز و صدای همهمه مانع درک محور گفتگو می شود.
• گاه احساس ناشنوایی خفیف دارم.

اگرچه سعی شد برخی از تجربه های مشترک گروه درگیر اختلال پردازش شنوایی اشاره شود اما باید پذیرفت شدت این مشکل در تمامی افراد یکسان نیست و ممکن است پیامدهای مختلفی را نیز به دنبال داشته باشد. به طوری که برخی با تاخیر در رشد زبانی نیز مواجه هستند و نمی توانند به خوبی سایر هم سن و سالان، مراقبت کلامی قدرتمندی را شکل دهند.

چالش در مسیر شناخت مشکلات شنیداری

حال زندگی مدرنیته اگرچه رفاه بسیاری را به همراه آورده است اما دغدغه های مختلف سبب شده آنچنان که می بایست نسبت به شناخت مشکلات سلامتی دقت نظر نداشت، ممکن است شما نیز تجربه کرده باشید که فرزندتان نمی‌تواند در کلاس‌های مدرسه، تکالیف را به خوبی انجام دهد و حتی در پیگیری دستورالعمل های معلم نیز چالش‌هایی را احساس نماید و حتی در محیط منزل نیز به دلیل عدم درک درست مفاهیم مکالمات، واکنشهای نادرستی را سبب شود.

مطمئناً چنین رفتاری چندان طبیعی نیست و به منزله یک زنگ خطر جدی است ولی نباید بدون مشورت با پزشک، برچسب بیماری را به کودک زد.

سوء برداشت در تشخیص اختلال پردازش شنوایی

اختلال پردازش شنوایی نوعی از مشکلات جدی لقب می گیرد که فرد را برای حضور در موقعیت های مختلف زندگی شخصی و اجتماعی دچار چالش می کند. حال اگر تست شنوایی نیز وجود مشکل خاصی را تایید نکند اما مشاهده‌ شواهدی همچون سختی در تشخیص کلمات مشابه و با لحن آرام، چالش در ادامه گوش دادن به صحبت های طولانی و نقص درک اطلاعات شنوایی به مدت طولانی می تواند نیازمند یک ارزیابی پزشکی باشد.

جالب آنکه برخی از خانواده‌ها چنین رفتارهایی را ناشی از مشکلات فکری می پندارند و نمی پذیرند که فرزندشان درگیر نوعی از اختلالات رشد شده است.

انواع اختلال پردازش شنیداری

محققان برای اختلال پردازش شنیداری یک دسته‌بندی کلی صورت داده اند به طوری که در برخی از منابع ۴ نوع از این اختلال یاد شده است. تشخیص درست نوع اختلال پردازش شنیداری کمک می کند، اقدامات موثر به درستی صورت گیرد و شانس درمان نیز دو چندان شود:

نوع اول اختلال

ناتوانی در تشخیص اصوات، به طوری که واژگان با تلفظ مشابه به سختی تشخیص داده می شوند.

فرد حافظه شنیداری قدرتمندی ندارد و نمی تواند جزئیات اطلاعاتی را که به تازگی نیز دریافت کرده است به یاد آورد.

نوع دوم اختلال

این گروه از مبتلایان نمی‌توانند به طور دقیق، قدرت شنیداری خود را متمرکز بر صدای خاصی کنند و توجه بر عناصر اصلی اطلاعات شنیداری به سختی ممکن است. 

این فرد قادر نیست در مناطق پر سر و صدا به پیگیری یک صدای خاص بپردازد به طوری که دستورالعمل های شفاهی پیگیری نمی شوند و حتی دانش آموزان در کلاس نمی توانند به آموخته‌های معلم گوش دهند.

 نوع سوم اختلال

این گروه از ضعف حافظه شنیداری برای به خاطر سپردن صدای طولانی رنج می برند، توانمندی تفکیک شنیدن اصوات خاصی از کلمه را ندارند و این محدودیت در حفظ دستورالعملهای چندین مرحله خود را به نمایش می گذارد.

نوع چهارم اختلال

در این نوع نیز کمبود حافظه شنیداری ملموس است به طوری که فرد توانمندی سازماندهی و گوش سپردن به آنچه گفته شد را از دست می دهد و قادر نیست ترتیب دستورالعمل ها را به یاد آورد.

راه حل برای بهبود علائم اختلال پردازش شنیداری

مهمترین نشانه تشخیص اختلال پردازش شنیداری در شناسایی صداست به طوری که ممکن است چندین کلمه که تلفظ نزدیکی دارند را با یکدیگر اشتباه بگیرند. خوشبختانه حال درمانگران بسیاری آموزش دیده اند تا کودکان را همراهی کنند که برای درک این تفاوت های صوتی آماده شوند.

تمرین ها و تکنیک های متنوعی رایج شده است که اغلب شامل برنامه‌های مبتنی بر رایانه و جلسات مدون با همراهی گفتار درمانگر هست به طوری که شخص برای غلبه بر مشکلات تبعیض صدا، می آموزند سر و صدای زمینه را نادیده بگیرند البته نباید از پیشرفت حافظه شنوایی نیز غافل شد به طوری که شخص تغییرات بسیاری را مشاهده خواهد کرد.

شدت اختلال پردازش شنیداری به وضعیت رشد فردی، محیط و شرایط وابستگی دارد بنابراین پروسه درمان نیز متمرکز بر پارامترهای مختلفی است، ازمهمترین آنها می توان به سن و محیط اشاره کرد.

اگر فرزندتان در برهه سنی خاصی قرار دارد که می بایست در محیط کلاس آموزش ببیند، معلمان نیز می بایست به عنوان یکی از بازوهای قدرتمند آموزشی نقش خویش را درست ایفا کنند تا یک صدای واضح شنیده شود. بستن درب ها برای ممانعت از ورود صداهای اضافی و تنظیم صندلی برای دانش آموزان درگیر به طوری که از اشیا تولید کننده سر و صدا دور باشند نیز توصیه می شود.

اثرات مخرب عدم درمان اختلال پردازش شنوایی

از سختی های اختلال پردازش شنوایی همین بس است که در تست های مختلف قدرت شنوایی طبیعی گزارش می‌شود اما شنیدن در موقعیت های زندگی روزمره، مدرسه و محل کار با سختی بسیار همراه است بنابراین مصرف دارو فقط، معالجه را ممکن نمی کند بلکه حمایت روانی می تواند درک عموم مردم را از این اتفاق گسترش دهد به طوری که شخص با اعتماد به نفس برای پیگیری تکنیک ها و تمرین های تاثیر گذار اشتیاق داشته باشد.

انسان برای نقش آفرینی موثر در زندگی فردی و اجتماعی نیاز به تمام قدرت شنیداری خویش دارد. در واقع از این طریق اطلاعات را دریافت و پردازش می کند. هر گونه نقص که منجر به مشکلات شنیداری یا اختلال در تفسیر اطلاعات شود پدیده بدشنوایی را منجر می گردد.

شاید شما نیز با شخصی روبرو شده اید که اگر چه اصوات را به درستی دریافت می کند اما نواقصی درک کامل را با اختلال روبرو می کند البته چنین مشکلی تنها بر مراودات کلامی آثار سوء بر جای نمی گذارد بلکه شخص برای نقش آفرینی در حوزه‌های مختلف زندگی به ویژه آموزش، چالش های جدی را تجربه می کند.

لزوم مشورت با متخصصان شنوایی درباره بدشنوایی

خانواده‌ها به ویژه والدین نیاز است از منابع اطلاعاتی موثق همچون پزشکان، علائم و شواهدی تشخیصی را بپرسند تا درمان زود هنگام شانس بهبودی را دوچندان کند. متاسفانه به دلیل ناآگاهی و نداشتن شناخت دقیق، برخی اختلال بد شنوایی را با دیگر مشکلات مانند نقص توجه، اختلال یادگیری و مشکلات زبانی اشتباه می گیرند که علاوه بر پرداخت هزینه هنگفت درمان موجب هدر رفتن انرژی و زمان طلایی درمان میشود.

برای اینکه اطرافیان کمک شایانی به تشخیص اختلال بدشنوایی داشته باشند، نقشه راهی برای رفتارهای این گروه تعریف شده است مانند:

همواره با صدای بلند افکار و احساسات خود را بیان کنند به طوری که موجب توجه اطرافیان می شود.

قادر به تماشای تلویزیون در زمانی که صدا به صورت استاندارد است نبوده و حتماً باید برنامه ها با صدای بلند شنیده شود که موجب آزار اطرافیان نیز می شود.

حضور در محیط های شلوغ و پر رفت و آمد یک دغدغه جدی برای این گروه است به طوری که شنیدن را به سختی میسر میکند.

به دلیل ضعف در شنیدن کلمات با تلفظ یکسان، واکنش های نامناسبی به مکالمات دیگران نشان می دهند.

در مکالمات این گروه از کودکان، تکرار عباراتی مانند "ها، چی، متوجه نمی‌شوم" رایج است، که به دلیل نقص شنیداری صورت می گیرد.

اگر کودک در محیطی حضور دارد که سر و صدا یا صدای زمینه به شدت پر رنگ است، نباید از ضعف شنیداری تعجب کنید.

عوامل بروز بد شنوایی

تا کنون علم و متخصصین نتوانسته اند یک علت واحد برای وقوع بدشنوایی تعیین کنند، باید پذیرفت که مجموعه‌ای از عوامل در بروز این اختلال نقش دارند، مانند تولد زودتر از موعد نوزاد، آسیب به مغز، تغییر در کسب مهارت های گفتاری، عفونت شدید در دوران نوزادی، استعداد ژنتیکی، درگیری با عفونت‌های مکرر گوش و ابتلا به تشنج و صرع می‌تواند موجب افزایش شانس درگیری با این اختلال شود.

یکی از چالش هایی که می‌تواند مسیر شناخت اختلال بد شنوایی را با نقص مواجه کند، همپوشانی با دیگر مشکلاتی است که هر یک شواهد خاص خود را دارند، علاوه بر آن که عملکرد بخش های مختلف را تحت تاثیر قرار می‌دهند مانند مشکلات گفتار و زبان، بیش فعالی، مشکلات یادگیری، اختلال خواندن و نوشتن، ناشنوایی انتقالی و حسی عصبی، اوتیسم، اختلال یکپارچگی حسی.

تاثیر اختلال بدشنوایی در آموزش کودکان

کودکان در سنین اولیه زندگی خویش اگر چه نیاز به قدرت بالای شنیداری دارند اما مطمئناً چنین حسی در دوران آموزشی و تحصیلی می تواند کیفیت عملکرد را نشان دهد. گروه درگیر با مشکلات شنوایی مانند اختلال بدشنوایی می‌توانند آموزشات معلم را به درستی دریافت کنند علاوه بر آنکه تفکیک صدای زمینه و آموزشات اصلی به سختی میسر است.

تاکنون افراد زیادی از این مشکل اطلاعات دقیق ندارند و معلمان و مربیان نیز عملکرد ضعیف کودک را مرتبط با تنبلی و نداشتن تمرکز مرتبط می دانند در حالی که این مشکل پنهان، ناشی از نقص جدی است که می‌تواند مهارتهای یادگیری را نیز کمرنگ کند.

اگر فرزند شما نیز علاوه بر حواس پرتی، همواره خسته  و کلافه است به طوری که ضعف در حافظه شنیداری موجب چالش‌هایی در به خاطر سپردن اطلاعات پدید آورده است، می بایست این زنگ خطر هشدار دهنده را جدی بگیرید، چنین کودکانی مطمئنا تماشای تلویزیون را نیز با صدای بلند ترجیح می‌دهند و در مکالمات گروهی اگر شخص صدای بلندی نداشته باشد، نمی توانند محور گفتگو را درک کنند به طوریکه همواره منزوی و سرخورده می مانند.

پدر و مادر دلسوز و فهیم همواره باید تمامی عملکردهای فرزند خویش به ویژه قدرت شنیداری را ارزیابی کنند تا در آینده دچار افسوس و پشیمانی نشوند. مطمئنا تعویق در تشخیص اختلالاتی مانند بدشنوایی تنها مهارت های یادگیری گفتاری و شنیداری را تحت تأثیر قرار نمی دهد بلکه می‌تواند به ناشنوایی مزمن نیز منجر گردد که چاره آن تنها استفاده از سمعک و یا جراحی است.

اقدامات موثر برای تشخیص قطعی بدشنوایی

پزشکان برای تشخیص قطعی بدشنوایی نیاز به ارزیابی های دقیق تری دارند به طوری که حال استفاده از تست هایی مانندEAQ, RBA و نوار گوش نتایج خوبی به همراه آورده است.

در یک تعریف رایج بدشنوایی کودکان برای تبیین بهتر یک الگوی کلی تعریف شده است به طوری که اگر شخص قادر به تفکیک، بازشناسی یا درک اطلاعات شنیداری نباشد میتوان احتمال داد، درگیر بدشنوایی شده باشد که معمولاً ناشی از نقص در عملکرد سیستم عصبی مرکزی است.

باید دانست که اختلال پردازش شنوایی که گروهی به آن بدشنوایی نیز می‌گویند تنها بر عملکرد شنیدن تاثیرگذار نیست، بنابراین نیاز است این مشکل جدی را به درستی شناخت.

تشخیص قطعی اختلال پردازش شنیداری یا بد شنوایی چگونه صورت می گیرد؟

اطرافیان به ویژه خانواده و معلمان مهمترین افرادی هستند که می‌توانند با تشخیص علائم هشدار دهنده، شانس بهبودی و برگشت سلامت شنیداری را تسهیل کند بنابراین نیاز است رفتارهای مشکوک را شناخت و در صورت نیاز مشاوره های تخصصی را با متخصصان زبده ترتیب داد.

همپوشانی علائم و رفتارهای اختلال پردازش شنیداری با سایر بیماری ها می تواند یک چالش نسبی را مطرح کند اما پزشکان قادرند با تفکیک علائم تشخیص دقیق را ممکن کنند بنابراین خانواده ها می بایست تاریخچه ای از درگیری سایر افراد خانواده با مشکلات فراگیر رشدی را در اختیار قرار دهند و رفتارهای خاص کودک را نیز به صورت جزئی شرح دهند، همچنین ارزیابی سنجش شنوایی نیز می تواند اطلاعات دقیق تری را دست دهد بنابراین متخصصان شنوایی سنج با تست ها و آزمایشات مخصوص قدرت شنیداری را تعیین می کنند.

شاید برایتان جالب به نظر برسد که در مطب های شنوایی سنج با توجه به شرایط سنی محدود کودکان نمی توان سوالات صریحی را مطرح کرد، بنابراین یکی از تست های جالب درخواست از کودک برای بازخوانی اعداد یا کلماتی است که در گوش راست و چپ بیان می‌شود. 

همچنین برای محک قدرت شنیداری هر دو گوش، همزمان جملاتی در هر دو گوش خوانده می شود اما تفاوت آنها میزان بلندی صداست.

برای جمع‌بندی بهتر و درک توانمندی های مختلف، مراجعه به آسیب شناس زبان و گفتار نیز الزامیست تا توانمندی کلامی مشخص شود. همچنین متخصصان بهداشت روانی مانند روانشناسان وظیفه دارند با رمزگشایی از ریشه‌های چالش های روانی کمک کنند، فرد برای رویارویی با نقص خویش آماده شود، کودکان مجهز به نیرو و اعتماد به نفس می شوند تا چالش ها را پشت سر بگذارند.

مهمترین شیوه های درمان اختلال پردازش شنیداری کودکان

با مطالعه این متن علائم و چالش‌های اختلال پردازش شنیداری در کودکان را درک کردید حال نیاز است با راهکارهای موثر درمانی نیز آشنا شوید. البته باید پذیرفت، سن و شرایط، اثربخشی اقدامات را مشخص می کند علاوه بر آن که تحقیقات علمی برای جمع بندی تاثیر روش های مختلف هنوز ادامه دارد.

تربیت شنیداری

دستگاه های تربیت شنیداری که در واقع نوعی دستگاه الکترونیکی محسوب می‌شوند، شرایطی فراهم می کنند تا کودک با تمرکز بر صدای واحد شاهد نویز و همهمه نباشد. خوشبختانه حال در کلاس‌های آموزشی برای افزایش عملکرد دانش آموزان درگیر اختلال پردازش شنیداری نیز استفاده بسیاری دارد.

معلمان به عنوان یکی از افراد تاثیرگذار و بازوی اصلی درمان می‌بایست از میکروفون برای تفهیم بهتر استفاده کنند تا کودک نیز از طریق هدست صدا را دریافت کند. حال سمعک های جدید نیز مجهز به چنین قابلیتی هستند.

تمارین

پزشکان متخصص برای راحتی کودکان درگیر بدشنوایی، تمارینی را توصیه می‌کنند که متمرکز بر بهبود مهارت زبان سازی است تا بتوانند با آموزش کلمات جدید، مهارت سخنوری خویش را ارتقا بخشند.

تقویت حافظه شنیداری

کودکان درگیر اختلال پردازش شنیداری چندان از نظر حافظه شنیدن قدرتمند نیستند اما راهکارهای متمرکز می توانند کمک کنند، مراودات اثربخشی را با سایرین داشته باشند بنابراین نیاز است با تمرکز، اطلاعات کلی یکپارچه شد تا جزئیات دغدغه جدید برای کودک ایجاد نکند. معلمان و درمانگران می‌توانند به عنوان پشتیبان کودک را همراهی کنند.

آموزش یکپارچگی شنیداری

آموزش یکپارچگی شنیداری نیز کمک می کند کودکان بتوانند مهارت شنیداری خویش را تقویت کنند و از این طریق چالش های به وجود آمده را رها کردند. اگر چه چنین روشی، نتایج شایانی را به همراه آورده است اما برای مشاهده مزایای بیشتر نیاز به تحقیقات گسترده است.

تغییر در فضای منزل یا مدرسه

کودک درگیر اختلال پردازش شنیداری نواقص خاصی در اغلب مهارت ها دارند، بنابراین خانواده‌ها و معلمان نیاز است، فضا را از نظر شرایط اصوات و آکوستیک فراهم کنند به طوری که شخص متمرکز بر ارتقا توانمندی خویش باشد.

فضای اتاق بهتر است از آلودگی های صوتی مانند رادیو و تلویزیون خالی باشد، همچنین حضور مبلمان نرم و فرش می تواند مانع و بازگشت صدا شده که راحتی بسیاری را به همراه دارد.

فراموش نکنید اگر چه شنیداری فرزندتان پنهان بماند اما برای اثربخشی بهتر راهکارهای درمانی نیاز به همکاری تیمی است بنابراین با کارکنان مدرسه جلساتی را ترتیب دهید تا تا از پشتیبانی و همراهی آنان بهره مند شد.

اگر استفاده از وسایلی که همواره سر و صدا تولید می کنند نیز کاهش یابد سبب شده کودک  راحتی بسیاری را احساس ‌کند و بتواند برای عبور از محدودیت ها اعتماد به نفس داشته باشد.

اطرافیان و اعضای خانواده باید اطلاعات خویش را از مشکلات شنیداری به ویژه بدشنوایی که شواهد دقیقی نیز ندارند افزایش دهند و در برای مراقب بهتر اقدامات به ظاهر ساده ای را انجام دهند که نتایج آنها در دراز مدت روشن می شود. در ادامه مواردی اشاره می شود:

قبل از حرف زدن نیاز است توجه و تمرکز کودک جمع شود بنابراین از دست و اشاره کمک بگیرید.

استفاده از لحن و گفتار آرام نیز می تواند کیفیت مراوده کلامی را دو چندان کند.

تاکید بر مفاهیم اصلی و نکات کلیدی پیام، توجه و تمرکز دوچندانی را منجر می‌شود.

اگر کودک در فهم پیام دچار مشکل شد، باید بدون حالت عصبانیت، گفت و گو را تکرار کرد.

استفاده از ماسک و یا پوشاندن دهان با پارچه می تواند کیفیت گفتگو را کاهش دهد.

استفاده از جملات طولانی توصیه نمی شود.

کاربرد تصاویر برای تفهیم بهتر منظور و احساسات نیز نتایج شایانی بر جای می گذارد.