خیمهشببازی، یکی از گونههای نمایش عروسکی در ایران، در گذشته با نامهایی مانند «لعبتبازی»، «شببازی» و «پردهبازی» شناخته میشد. این نمایش در مناطق مختلف ایران نامهای متفاوتی داشت؛ برای مثال، در شیراز به «جیجی ویجی» و در اصفهان به «عروسک پشت پرده» معروف بود. در این نوع نمایش، عروسکها با نخهای نازک به حرکت درمیآمدند و عروسکگردانها با استفاده از وسیلهای به نام «صفیر» که در دهان میگذاشتند، صدایی زیر و نازک تولید میکردند تا به جای عروسکها صحبت کنند. مرشد، که نقش تمبکزن و نمایشگردان را داشت، با عروسکها گفتوگو میکرد و صحبتهای آنها را برای حاضران تکرار مینمود.
یکی از ویژگیهای برجسته خیمهشببازی، بداههپردازی است که به هنرمندان امکان میدهد نمایش را بر اساس گروه سنی تماشاگران و مناسبتهای اجتماعی تنظیم کنند. تعامل با تماشاگران نیز از دیگر خصوصیات این نمایش است؛ بهطوریکه بازیگران میتوانند با مخاطبان ارتباط برقرار کرده و آنها را در جریان نمایش مشارکت دهند. در دوره قاجار، خیمهشببازی شامل حدود ۱۵۰ عروسک بود که هر یک نمایانگر پیشهها و نقشهای مختلفی مانند سقاباشی، جاروکش، قابله و مهتر بودند. همچنین، شخصیتهایی مانند شاه سلیم، عروس و رقاصانی چون طیاره خانم و خانم فانوسی در این نمایش حضور داشتند.
در موزه کودکی ایرانک، نمایش خیمهشببازی بهعنوان بخشی از برنامههای فرهنگی و آموزشی برای کودکان و بزرگسالان اجرا میشود. این نمایشها با هدف آشنایی نسلهای جدید با سنتهای نمایشی ایران و ایجاد فضایی شاد و آموزنده برگزار میگردند. موزه کودکی ایرانک با ارائه این برنامهها، تلاش میکند تا میراث فرهنگی ایران را زنده نگه دارد و به انتقال آن به نسلهای آینده کمک کند.