اختلال دیسفازی چیست و انواع آن

تعریف دیسفازی (dysphasia)

دیسفازی شرایطی است که بر توانایی شما در تولید و درک زبان گفتاری تأثیر می گذارد. این اختلال می تواند باعث مشکل در خواندن ، نوشتن و حرکات شود. دیسفازی بسیاری از اوقات با سایر اختلالات اشتباه می شود. بعضی اوقات با دیسارتاریا، که یک اختلال گفتار است، اشتباه گرفته می شود. همینطور ممکن است با دیسفاژی (dysphagia)، که نوعی اختلال بلع است، اشتباه گرفته شود.

دیسفازی یک اختلال زبان است و هنگامی رخ می دهد که نواحی از مغز که مسئول تبدیل افکار به زبان گفتاری هستند، آسیب دیده و عملکرد صحیحی نداشته باشند. در نتیجه ، افراد مبتلا به دیسفازی اغلب در برقراری ارتباط کلامی مشکل خواهند داشت.

دیسفازی ناشی از آسیب مغزی است. سکته های مغزی شایع ترین علت آسیب مغزی ای هستند که به دیسفازی منجر می شوند. از عوامل دیگر بروز این اختلال میتوان به عفونت ها ، صدمات سر و تومورها اشاره کرد.

عوامل بروز اختلال دیسفازی و افراد در معرض خطر

 دیسفازی هنگامی رخ می دهد که نواحی از مغز که مسئول تولید زبان و درک مطالب هستند، آسیب یا ضربه دیده باشند. این آسیب می تواند به دلایل متعدد و مختلفی ایجاد شود. سکته های مغزی شایعترین علت دیسفازی هستند. در جریان یک سکته مغزی، انسداد یا شکستگی در رگ های خونی مغز، سلول ها را از دریافت خون و به تبع آن اکسیژن محروم می کند. وقتی سلولهای مغزی به مدت طولانی از اکسیژن محروم شوند، ممکن است بمیرند.

برخی دیگر از دلایل شایع دیسفازی عبارتند از:

• عفونت
• صدمات شدید سر
• تومورهای مغزی
• بیماری های تخریب کننده ی سلول های عصبی ، مانند آلزایمر و پارکینسون
• حملات ایسکمیک گذرا (TIA) (سکته مغزی ناقص)
• میگرن
• صرع

برخی از دلایل دیسفازی مانند TIA ، میگرن و تشنج فقط به آسیب موقت مغز منجر می شوند. پس از پایان حمله توانایی های زبان دوباره بازمیگردند. در حالی که دلایل مشخصی از دیسفازی، مانند صدمات سر ، غیرقابل پیش بینی هستند، برخی دیگر مانند سکته مغزی ، عوامل خطر واضحی دارند. از جمله:

• کلسترول بالا
• فشار خون بالا
• بیماری های قلبی
• دیابت
• سبک زندگی بی تحرک

پرداختن به این موارد می تواند خطر ابتلا به سکته مغزی را کاهش دهد و در نتیجه خطر ابتلا به دیسفازی را نیز کم کند.

فرق دیسفازی با آفازی چیست

دیسفازی و آفازی  علل و علائم مشابهی دارند. برخی معتقدند که آفازی شدیدتر است و شامل از بین رفتن کامل گفتار و توانایی های درک مطلب است. از طرف دیگر، دیسفازی فقط شامل اختلالات زبانی متوسط است. با این حال ، بسیاری از متخصصان و محققان از این اصطلاحات به جای هم استفاده می کنند تا به اختلالات کامل و جزئی در توانایی های زبان اشاره کنند. اصطلاح رایج تر در اکثر کشورها آفازی است ، اما در بعضی موارد هم از دیسفازی استفاده میشود.

انواع دیسفازی

دیسفازی انواع مختلف و زیرگروه های زیادی دارد. هر نوع با آسیب به ناحیه خاصی از مغز مرتبط است. با این حال ، تمایزات در انواع مختلف این اختلال زیاد قابل تشخیص نیستند.

انواع بیانی اختلال گفتار دیسفازی

دیسفازی بیانگر روی خروجی گفتار و زبان تأثیر میگذارد. افرادی که دارای دیسفازی بیانی هستند ، در تولید گفتار مشکل دارند ، اگرچه ممکن است آنچه را که به آنها گفته میشود را درک کنند. آنها معمولاً از مشکلاتشان در بیان خود آگاه هستند.

دیسفازی بروكا (كه به عنوان آفازي بروكا نيز شناخته مي شود)

دیسفازی بروكا يكي از شايع ترين انواع دیسفازی است. این اختلال شامل آسیب به بخشی از مغز معروف به ناحیه بروکا است. منطقه بروکا مسئول تولید گفتار است. مبتلایان به دیسفازی بروکا در ایجاد کلمات و جملات دچار مشکلات شدید هستند و ممکن است به سختی صحبت کنند یا اصلاً صحبت نکنند. آنها غالباً در فهم صحبت های دیگران بهتر هستند تا اینکه خودشان صحبت بکنند.

دیسفازی ترنس کورتیکال (که به عنوان آفازی ترنس کورتیکال نیز شناخته می شود)

این نوع اختلال گفتار رواج کمتری دارد و به عنوان دیسفازی ایزوله نیز شناخته می شود. این اختلال آفازی ترنس کورتیکال بر فیبرهای عصبی که اطلاعات را بین مراکز زبان مغز و مراکز دیگری که جنبه های ظریف ارتباطات را ادغام و پردازش می کنند جابجا میکنند، تاثیر میگذارد. منظور از جنبه های ظریف ارتباطات چیزهایی مثل تناژ صدا، احساسات و حالات چهره است.

سه نوع دیسفازی ترنس کورتیکال وجود دارد:

• دیسفازی ترنس کورتیکال حسی
• دیسفازی ترنس کورتیکال حرکتی
• دیسفازی ترنس کورتیکال ترکیبی

انواع دریافتی اختلال گفتار دیسفازی

اختلال دریافتی دیسفازی بر درک زبان تأثير مي گذارد. افرادی که مبتلا به دیسفازی دریافتی هستند اغلب قادر به صحبت هستند اما بدون معنا. آنها عموما آگاه نیستند که دیگران صحبت های آنها را نمی فهمند.

دیسفازی ورنیک (که به عنوان بیماری آفازی ورنیک نیز شناخته می شود)

دیسفازی ورنیک شامل آسیب به بخشی از مغز به نام منطقه ورنیک است. منطقه ورنیک به ما کمک می کند تا معنی کلمات و زبان را بفهمیم. ممکن است افراد مبتلا به اختلال دیسفازی ورنیک بتوانند روان صحبت کنند ، اما استفاده ی آنها از کلمات و اصطلاحات غیرمعقول یا نامربوط، می تواند حرف های آنها را غیرقابل درک کند. همچنین ممکن است در درک زبان گفتاری دچار مشکل باشند.

دیسفازی آنومی (همچنین به عنوان آفازی آنومی نیز شناخته می شود)

دیسفازی آنومی نوع خفیف تر دیسفازی است. مبتلایان به اختلال گفتار دیسفازی آنومی در به خاطر آوردن و استفاده از کلمات خاص، از جمله نام ها، مشکل دارند. هنگامی که آنها نمی توانند یک کلمه را به یاد بیاورند، ممکن است مکث کنند ، از زبان اشاره استفاده کنند یا از یک کلمه عمومی یا توضیحات و توصیفات به جای کلمه ی موردنظر استفاده کنند.

دیسفازی انتقالی (که به عنوان آفازی انتقالی نیز شناخته می شود)

دیسفازی انتقالی یکی از نادرترین انواع دیسفازی است. مبتلایان به اختلال دیسفازی انتقالی می توانند گفتار را درک کرده و تولید کنند ، اما در تکرار آن ممکن است مشکل داشته باشند.

دیسفازی سراسری (که به عنوان آفازی سراسری نیز شناخته می شود)

دیسفازی سراسری ناشی از آسیب گسترده و سراسری به مراکز زبان مغز است. افراد مبتلا به دیسفازی سراسری در بیان و درک زبان با مشکل روبرو هستند.

نشانه های اختلال گفتار دیسفازی

مبتلایان به دیسفازی ممکن است در استفاده از گفتار و درک گفتار دچار مشکل شوند. علائم این اختلال گفتار بستگی به محل و شدت آسیب مغزی دارد.

علائم این اختلال در گفتار عبارتند از:

• دشواری برای یافتن کلمات (آنومی)
• صحبت کردن به آرامی یا با دشواری زیاد
• صحبت کردن به شکل یک کلمه ای یا منقطع و کوتاه کوتاه
• حذف کلمات کوچک ، مانند حروف ربط یا حروف اضافه (گفتار تلگرافی)
• اشکالات گرامری
• جابجا کردن ترتیب کلمات
• جایگزین کردن کلمات یا صداها
• استفاده از کلمات بی معنا
• صحبت کردن روان اما بی معنا

علائم این اختلال در درک مطلب عبارتند از:

• دشواری برای درک گفتار دیگران
• صرف زمان زیاد برای درک گفتار
• دادن پاسخ نادرست به سؤالات ساده
• دشواری در درک دستور زبان پیچیده
• دشواری در فهمیدن گفتار تند و سریع
• تفسیر نادرست معنای گفتار (به عنوان مثال ممکن است کنایات را درک نکرده و به معنای اصلی خود بگیرند)
• عدم آگاهی از خطاها

مبتلایان به اختلال دیسفازی ممکن است مشکلات دیگری نیز داشته باشند ، خصوصاً در خواندن و نوشتن.

چگونه دیسفازی تشخیص داده میشود

دیسفازی اغلب به طور ناگهانی ظاهر می شود - برای مثال ، پس از آسیب دیدگی سر. هنگامی که بدون دلیل واضحی رخ می دهد ، معمولاً نشانه بیماری دیگری مانند سکته مغزی یا تومور مغزی است. اگر علائم اختلال دیسفازی را تجربه می کنید ، باید در اسرع وقت به پزشک خود مراجعه کنید.

پزشک شما ممکن است برخی از آزمایشات زیر را توصیه کند:

• یک معاینه فیزیکی
• یک آزمایش عصبی
• تست های توانایی های دیگر مانند واکنش، قدرت و احساس
• آزمایش تصویربرداری مانند اسکن MRI
• ارزیابی زبان گفتار

به خاطر داشته باشید که پزشک ممکن است از اصطلاح "آفازی" برای اشاره به علائم استفاده کند.

روش های درمان دیسفازی

در موارد خفیف دیسفازی ، ممکن است مهارتهای زبانی بدون درمان قابل بازیابی باشند. اما، در بیشتر اوقات، گفتار و زبان درمانی برای یادگیری مجدد مهارت های زبانی مورد استفاده قرار می گیرد.

متخصصین گفتاردرمانی و زبان درمانی برای کمک به افراد مبتلا به دیسفازی بر یادگیری زبان تا حد امکان تمرکز میکنند، ضمن اینکه به آنها در یادگیری نحوه استفاده از تکنیک های جبرانی و سایر شیوه های ارتباطی نیز کمک می کنند.

چشم انداز اختلال گفتار دیسفازی (آفازی)

اگرچه با درمان می توان پیشرفت های چشمگیری در مهارت های گفتاری شخص مبتلا ایجاد کرد، اما بازگرداندن توانایی های ارتباطی کامل پس از وقوع آسیب مغزی همیشه ممکن نیست. درمان در مواقعی که هر چه سریعتر بعد از سکته مغزی یا آسیب شروع شود، موثرتر است، بنابراین به محض بروز علائم خود با پزشک خود صحبت کنید.