خواب کودک: بچه ها تا کی کنار مامان و بابا بخوابند؟

قطعاً همه شما وابستگی‌های بی‌شمار یک نوزاد به پدر و مادر و به خصوص مادر را درک خواهید کرد. وابستگی‌هایی که پدر و مادر را به گونه‌ای عاطفی وادار می‌سازد تا از نوزاد مراقبت کرده و نیازهای او را مرتفع گردانند. اما گاهی اوقات با بکار‌گیری روش‌هایی خارج از اسلوب صحیح رفتاری‌، کودکان بیش از آن‌چه که باید به پدر و مادر وابسته می‌شوند و همین سبب می‌شوند تا آن‌ها مدت بیشتری در حریم پدر و مادر خود سکنی داشته باشند! حضور بیش از اندازه فرزندان در اتاق خصوصی والدین، ممکن است باعث سردی میان پدر و مادر شده و حتی زمینه ساز بروز اختلافات و برخوردهای نامناسبی میان آنان گردد. از این روست که اهمیت جدا سازی محل خواب کودکان از اتاق والدین به یک ضرورت تبدیل خواهد شد.  

از بدو تولد تا چه سنی؟

آن‌چه که مسلم است؛ نوزاد در بدو تولد نیازهای بسیاری دارد که به طور ویژه ای مادر مسئولیت رسیدگی به آن‌ها را دارد. شاید دلیل عمده حضور نوزادان در اتاق والدین رسیدگی به موقع به این دسته از نیازها باشد. تعویض به موقع و رفع گرسنگی نوزاد توسط مادر از بارزترین دلایل حضور نوزاد در نزدیک‌ترین مکان به مادر است‌. از طرف دیگر نوع تنفس نوزاد و چگونگی خوابیدن او و بسیاری از مسائل دیگر هستند که نیازمند دقت و رسیدگی می‌باشند. پس با این حساب طبیعی است که نوزادی که تازه متولد شده تا چند ماه پس از تولدش در نزدیک‌ترین مکان به مادر و یا به بیان دیگر در اتاق پدر و مادر حضور داشته باشد. مرز نوزادی تا هنگامی است که او بتواند واکنش‌های اطرافیان را به خوبی متوجه شده و تا حدی بتواند با توان خودش بنشیند یا چهار دست و پا حرکت کند. پس از این زمان می‌توان کودک را به اتاق دیگری منتقل کرد و هر چند ساعت یکبار به منظور سرکشی و بررسی حالات و شرایط به او سر زد . سنین یک‌سالگی تا دوسال بهترین زمانی است که می‌توان کودک را از اتاق پدر و مادر خارج و با اتاق مختص به خود آشنا کرد. در این سنین کودک به حدی رشد یافته که بتواند خوب بخوابد و هنگام گرسنگی تحمل کافی داشته باشد تا مادر به او برسد و از طرف دیگر هنوز وابسته به محیط پدر و مادر نشده و ترس از تنهایی و … برایش مفهومی ندارد و خیلی راحت با محیط جدیدش مانوس خواهد شد بی آن‌که پدر و مادر برای عادت دادن او به محیط جدید متحمل دردسری بشوند!

از چه زمانی جای خوابش را جدا کنیم؟

تولد کودک به سه مرحله تقسیم می شود:

- اول از همه به دنیا آمدن اوست.

- دومین مرحله ادراک خود کودک است یعنی آنکه کودک خود متوجه می شود که موجودی جدا از مادر است. این مرحله در چند هفته اول بعد از زایمان و با رشد سیستم عصبی اتفاق می افتد.

- مرحله سوم، تولد اجتماعی کودک است که در آن کودک با اجتماعش رو به رو می شود. اجتماع اولیه نیز بالطبع والدین و خواهر و برادر است و بعد مدرسه. توصیه به جدا خوابیدن، به تولد اجتماعی کودک کمک می کند و اگر این اتفاق در زمان مناسب نیفتد، پیوستگی بیمارگونه ای در کودک ایجاد می کند که در آن مدام نیاز به فرد دیگری دارد.

شرط اول؛ همراهی مادر

اولین چیزی که برای جدا کردن اتاق کودک از والدین نیاز است، همراهی والدین به ویژه مادر خانواده است. آرامش مادرانه بدون شک به حل هرچه سریع تر این مشکل کمک خواهد کرد. نباید از یاد برد که در جدا نشدن کودک و والدین یک میل دوطرفه وجود دارد؛ یعنی همان طور که کودک نمی خواهد از والدینش جدا شود، والدین هم چندان تمایلی به جدا کردن او ندارند، بنابراین باید این میل بررسی شود و مادران بدانند که برای سلامت کودک لازم است این اتفاق بیفتد.

بعضی از مادران هم از روی تنبلی اقدام به این کار نمی کنند و به جای مقابله با واکنش های کودک به این جدایی، ترجیح می دهند صورت مسئله را پاک کنند. اما باید توجه کرد که هر چیزی هزینه ای دارد و باید کمی هم زحمت شبانه را به جان خرید.

اول اعتماد، بعد خودمختاری

دو مرحله مهم در دو برهه زمانی تولد تا ۲ سالگی و بعد از آن ۲ تا ۴ سالگی وجود دارد. در مرحله اول اعتماد کودک شکل می گیرد. به این صورت که والدین همیشه دردسترس هستند و امنیت مناسبی را برای او برقرار می کنند. مرحله دوم خودمختاری است. به این ترتیب که کودک احساس می کند فضای شخصی خود را دارد.

این دو مرحله با جدا خوابیدن پیوند مستقیم دارد و این شیوه های تربیتی است که به کودک این احساس را می دهد زیرا کودک از ابتدا با یک ذخیره ژنتیک مشخصی به دنیا آمده و باقی رفتارهای او باتوجه به اصول تربیتی که به او تفهیم می شود ساخته می شود.

جدایی قبل از ۶ماهگی ممنوع!

به چند دلیل به هیچ عنوان توصیه نمی شود کودک زیر ۶ ماهگی از والدین جدا شود. احتیاج او به تغذیه شبانه، احساس امنیت و البته آسیب پذیر بودن نوزاد در ماه های بعد از تولد، بهترین دلیل برای بودن او در کنار پدر و مادر است.

 در سال اول تولد، نگرانی هایی در مورد سندرم مرگ ناگهانی شیرخواران وجود دارد که در آن کودک ممکن است دچار مشکل تنفسی شده و نتواند نفس بکشد و همین موضوع موجب مرگش شود. به همین دلیل باید محل خواب او در دید والدین باشد. از سوی دیگر مادران چون نسبت به فرزندان شان حساس هستند معمولا هوشیار می خوابند و بنابراین در صورت بروز مشکل زودتر دست به کار می شوند.

سن جدایی به کودک مربوط است

ایده آل ترین حالت این است که کودک از ۲ سالگی از والدین جدا بخوابد. اما باید توجه داشت که گاهی اوقات اصول تربیتی به طور تمام و کمال به والدین بستگی ندارد و در این زمینه باید به خود کودک نیز توجه داشت. بعضی بچه ها شرایط روانی مناسب تری دارند؛ کمتر گریه می کنند و هنگام جدا شدن از پدر و مادر راحت تر هستند، در مقابل برخی دیگر بد می خوابند و گریه های بدی دارند.

اگر بخواهید این کودکان را زودهنگام و تحت فشار جدا کنید نه تنها جدا نمی شوند و تولد اجتماعی شان اتفاق نمی افتد، بلکه احساس ناکام شدن و پس زدگی شدن در آنها ایجاد می شود.

والدینی که کودک شان اضطراب جدایی دارد فکر می کنند باید هر چه زودتر او را مستقل کنند در حالی که این کار اشتباه است. بهتر است نگاهی هم به خود کودک داشته باشید و به اجبار این کار را نکنید و با کمک متخصص و در طولانی مدت انجامش دهید.

راهکارهایی برای جدا کردن محل خواب کودکان  بالای یک سال

  • در اتاق خواب کودک حضور داشته باشید تا او به خواب برود.
  • می توانید او را بخوابانید و بعد به اتاقش منتقل کنید.
  • به هیچ عنوان مو یا دست تان را دراختیار کودک قرار ندهید و اگر کودک اصرار داشت عروسکی در دسترس او قرار دهید.
  • هنگام خوابیدن کودک در اتاقش به هیچ عنوان کنارش دراز نکشید، بلکه کنار تختش بنشینید و با قصه گویی و هر کاری که فکر می کنید علاقه دارد، به او کمک کنید تا بخوابد.
  • اگر از تاریکی می ترسد روشنایی لازم را در اتاق فراهم کنید و سعی کنید در طول روز مدام با او به اتاقش بروید و با او بازی کنید.

راهکارهایی برای جدا کردن محل خواب کودکان بالای سه سال

بسیاری از والدین را دیده‌ام که فرزندان‌شان را تا سنین بالاتر از ۳سال هنوز در اتاق شخصی خود نگهداری می‌کنند و مدام از سختی‌های جدا کردن اتاق فرزندشان گله و شکایت می‌کنند! طبیعی است که وقتی کودک با محیطی انس بگیرد و مفهوم ترس و تاریک و … را متوجه شود به سختی می‌شود او را به اتاقی فرستاد که در آن تنها باشد و تنها بخوابد! کودکان بالای سه سال معمولاً در برابر جدا شدن جای خواب‌شان از کنار والدین واکنش‌های طولانی مدت نشان می‌دهند و به یکباره نمی‌شود جای آن‌ها را از اتاق والدین جدا ساخت!

  •  ابتدا سعی کنید به اتاق کودک برسید و وسایل و اسباب‌بازی‌هایی را که او دوست دارد در آن قرار دهید. ساعاتی در روز به همراه کودک در اتاق او بنشینید و سعی کنید تمام قسمت‌های اتاق را به او نشان دهید و با او در اتاق بازی کنید. اگر اتاق کودک کمد دیواری یا قسمت‌های ناشناخته‌ای دارد، آن‌ها را به کودک نشان داده و سعی کنید علاقه‌ای بین کودک و اتاق شخصی‌اش برقرار کنید.
  • در طول روز برای بازی کردن فرزندتان را به اتاق خودش هدایت کنید و به او بگویید که در همان اتاق می‌تواند بازی کند و نباید وسایل بازی‌اش را به خارج از اتاق بیاورد‌. در میان بازی و هنگامی که کودک خسته می‌شود او را در همان اتاق بخوابانید و در کنارش تا کامل به خواب رود‌. توجه داشته باشید که اتاق کودک هرگز نباید تاریک و بدون نور باشد تا او بتواند به راحتی و بدون ترس به اتاق شخصی‌اش علاقه‌مند شده و آنجا را بپذیرد.
  • برای انتقال کودک از اتاق شما به اتاق خودش هرگز از کلمات و عبارات امری مانند: باید به آنجا بروی و … استفاده نکنید! کمی تحمل داشته باشید و با زبان رفتار او را قانع به حضور در اتاق خودش نمایید. چند شب وقتی که کودک در اتاق شما و در کنار شما می‌خوابد سعی کنید به صورت هدفمند آسایش او را از بین ببرید. به عنوان مثال:

* اگر کودک بر روی تخت شما ( والدین خود ) می‌خوابد، می‌توانید خود را به خواب زده و جای خواب او را تنگ کنید. در این هنگام اگر با اعتراض کودک مبنی بر تنگ بودن جای خوابش مواجه شدید می‌توانید با خونسردی به او بگویید که یک تخت خالی در اتاقش منتظر اوست و او خودش این جای تنگ را انتخاب کرده است!

* اگر کودک در اتاق شما به خواب رفته است برق را روشن بگذارید و سعی کنید با صحبت کردن و سرو صداهای معمول او را بیدار کنید و زمانی که اعتراض او مبنی بر سرو صدا و نور را شنیدید به او بگویید که اتاق او در کمال آرامش و سکوت انتظارش را می‌کشد و می‌تواند بدون دغدغه آنجا راحت بخوابد!

* وقتی که کودک تا حدودی اتاق خود را پذیرفت و به آنجا رفت سعی کنید شب‌ها محیط اتاق را با یک چراغ خواب کوچک تا حدی روشن نگه دارید که او از ترس تاریکی دوباره به حریم خصوصی شما وارد نشود.

  • صبور باشید و با صحبت کردن او را قانع کنید در اتاقش بخوابد.
  • اگر نیمه های شب به اتاق شما آمد او را به اتاقش ببرید و کنار او بنشینید تا بخوابد. اگر این کار را هر شب چند بار انجام داد، هر بار با تاخیر به اتاقش بروید.
  • در کنار این قانون که اتاق کودک باید جدا باشد، می توانید در هفته یک بار به او اجازه دهید به اتاق شما بیاید.

راهکارهایی برای جدا کردن محل خواب کودکان بالای پنج سال

اگر کودک شما در سن ۵ سالگی به بالا قرار دارد و حاضر نمی‌شود به اتاق خودش برود می‌توانید با کمک روانشناس و بهره‌گیری از مشاور او را به اتاق شخصی خود بفرستید.

  • ابتدا فاصله او را از تخت تان بیشتر کنید و بعد او را به اتاقش منتقل کنید.
  • او را تشویق کنید و با هر بار خوابیدن در اتاقش به او جایزه بدهید.
  • در مقابل اصرار کودک به خوابیدن در اتاق شما باید مقاومت کرده و سعی کنید با سرگرمی‌های مختلف او را به اتاقش ببرید.
  • اگر قانونی وضع می شود باید در خانه اجرا شود اما پیش از هر چیز دقت کنید که این قانون چه تاثیر روانی روی کودک دارد. در بعضی خانواده ها سابقه مشکلات روانی وجود دارد و بنابراین احتمال بروز این مشکل درکودک هم هست و با جدا کردن او این حالت در او تشدید می شود.

بهانه‌گیری‌های گاه و بیگاه  برای حضور در کنار والدین گاهی ممکن است کودک با اینکه به اتاق خود انس گرفته و جدا از پدر و مادر می‌خوابد اما بعضی از شب‌ها نا آرامی کند و بخواهد که در کنار والدین بخوابد. این رفتار تا سن ۸ سالگی می‌تواند طبیعی باشد. در این مواقع پدر و مادر باید با قرار دادن قانون و قاعده او را در اتاق خود بپذیرند و از سویی دقت داشته باشند تا این بی‌قراری‌ها به هرهفته و هر شب تکرار پیدا نکند. به عنوان مثال اگر در ماه دو شب کودک نا آرامی کند و به هر دلیلی بخواهد در کنار پدر و مادر باشد، آن‌ها می‌توانند با گفتن این عبارات که: اتاق ما به زیبایی و راحتی اتاق تو نیست / ما صبح‌ها زود بیدار می‌شویم و تو نمی‌توانی راحت بخوابی و … او را مجاب کنند که همین یکبار می‌تواند در جای دیگری غیر از اتاق خودش بخوابد. اگر درخواست‌های کودک مبنی بر خوابیدن در کنار والدین بصورت مکرر و پشت سر هم تکرار شود؛ قطعاً حاکی از علتی است که کودک را نا آرام ساخته. این عوامل می‌تواند انوع ترس‌ها مانند ترس از تنهایی و ترس از تاریکی و … باشد. همچنین تماشای برخی از برنامه‌ها و فیلم‌هایی که برای سن کودکان تعریف نشده است باعث می‌شود که آن‌ها در هنگام خواب شبانه دچار نگرانی و پریشانی شوند و از این رو لازم است والدین دقت داشته باشند تا فرزندان آن‌چه را که مناسب با سن و شرایط روحی‌شان نیست را تماشا نکنند. در نظر داشته باشید که جداسازی محل خواب کودکان یک نیاز دو طرفه است هم برای والدین و هم برای کودک! به همین دلیل لازم است تا والدین توجه کافی داشته باشند تا محل خواب کودک خود را از سن زیرسه سال جدا کنند.

 

منبع: سایت دکتر سلام , سایت با دکتر

نمایش بازخورد های بیشتر

افزودن دیدگاه جدید

کاربر گرامی شماره تماس، ایمیل شما به هیچ عنوان روی وب سایت رادیوکودک نمایش داده نخواهد شد. اگر می خواهید نام شما نیز بصورت عمومی نمایش داده نشود از عبارت "ناشناس" استفاده نمائید. برای مشاهده بازخوردهای بیشتر در این قسمت کلیک کنید.